دوگانه صنعت دخانیات ـ سلامت؛ ضرورت ها و ابعاد مغفول

دوگانگی سلامت، صنعت دخانیات، بدون توجه به این مواد و پارامترهای پنهان، نمی تواند پایان یابد.»

نارنجی; یادداشت – مجتبی بارزانی: نزدیک به یک قرن است که کالاهای صنعت دخانیات در ایران جریان دارد. صنعتی که هم در سال های قبل از انقلاب و هم در سال های بعد از آن بالا و پایین رفت. صنعت دخانیات به دلایل; درآمد بالا از یک سو و آسیب های ناشی از آن از سوی دیگر، قاچاق، وضعیت آشفته بازار و همچنین وجود شرکت های چند ملیتی به برخی از مشکلات مربوط می شود و می توان پذیرفت که سرنوشت این صنعت درازمدت است. همچنین در هاله عدم قطعیت. مضرات استعمال دخانیات و تاثیر زیاده روی در سلامتی یک جامعه واضح و آشکار است، اما با یک نگاه نمی توان از این صنعت کهن چشم پوشی کرد و نگران آینده آن نبود.

در واقع یافتن نقطه تعادل و ایجاد تعادل بین این دو، حفظ سلامت جامعه از یک سو و حفظ صنعت دخانیات و تمرکز بر درآمد آن برای کشور و البته تامین سبد مصرف بخشی از کشور. جامعه ای که نمی خواهد سیگار را ترک کند و سعی می کند محصولات تنباکو را برای خود تهیه کند. از سوی دیگر هنر بزرگ مدیریت در همین امر نهفته است و مسیولان و نهادهای متولی نباید اجازه دهند صنعت دخانیات به بیابان بیفتد. تخریب، در عین حال بر حفظ سلامت مردم و گسترش زمینه های ارتقای سلامت فردی و اجتماعی. زیرا حذف صنعت دخانیات در کشور که امروز تنها نماد حاکمیت آن یعنی «شرکت دخانیات ایران» است، تنها به معنای بازکردن راه برای شرکت های چندملیتی و گسترش فرصت های قاچاق در بازار خواهد بود که این خود به خودی خود یعنی کودتا در تولید ملی و افزایش مصرف و تهدید سلامت کشور به دلیل استفاده از محصولات ناایمن و مضر و همچنین خروج پول از کشور.

بررسی عوامل افزایش شیوع استعمال دخانیات در کشور مستلزم مطالعات دقیق چند رشته ای و میان رشته ای است و متخصصان بهداشت، اقتصاد، روانشناسی، جامعه شناسی و هنر باید دور هم جمع شوند و این چالش نوظهور و گسترده را مورد بحث و بررسی قرار دهند. جامعه امروز ما اما آنچه شاهد آن هستیم، کنارگذاشتن مسیولیت در این حوزه مهم است که در نهایت منجر به انتخاب منکر و نفی صنعت دخانیات کشور در نظام برنامه ریزی و تصمیم گیری شده است. در واقع به جای پرداختن صحیح به موضوع و تبیین ابعاد مختلف موثر بر بروز این کمبود و عوامل بحران در سلامت اجتماعی، اصل این صنعت مورد هدف قرار گرفته است. نگارنده بر این عقیده است که راه حل را باید در جای دیگری جست وجو کرد تا در همین جهت باشد که هم صنعت دخانیات را نماد اقتصاد مولد بداند و هم بر سلامت جامعه به عنوان یکی از اولویت های هر سیستم مدیریتی تاکید کند. .

31 اردیبهشت امسال در ایران از 5 ژوین تا 11 ژوین به عنوان «روز جهانی بدون دخانیات» با هدف افزایش سطح آگاهی جامعه جهانی در مورد مضرات و اثرات مضر مصرف مواد دخانی و قرار گرفتن در معرض دخانیات نامگذاری شده است. دود و پیشگیری استفاده از دخانیات را «هفته بدون دخانیات» نامیده اند که فرصتی است تا این مهم را به تفصیل بررسی کنیم و راهی برای غلبه بر این دوگانگی متضاد پیدا کنیم. هفته با شعار «حمایت از کودکان و نوجوانان در برابر دخانیات»؛ نامی هوشمندانه که هدف آن محافظت از آسیب پذیرترین گروه جامعه یعنی کودکان در برابر خطرات سیگار است.

با این مقدمه و با توجه به آنچه در سطور قبل تاکید شد، اهمیت بعد اقتصادی و پیامدهای آن بر سلامت جامعه، میزان مرگ و میر، بیماری های صعب العلاج و همچنین پیامدهای آن بر بخش اقتصاد ملی و همچنین کسب و کار و کمی فکر کنیم.

معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نشست خبری که به مناسبت هفته بدون دخانیات برگزار شد، گفت: سالانه 50 هزار نفر بر اثر مصرف دخانیات در کشور جان خود را از دست می دهند و میلیاردها دلار برای درمان آن هزینه می شود. در این شماره آمده است که «کارخانه های سیگار از آن برای تبلیغ محصولات خود به هر شکل اخلاقی و غیراخلاقی و افزایش مصرف و تولید استفاده کرده اند».

وی با ادعای اینکه افت قیمت سیگار ربطی به افزایش قاچاق این محصولات ندارد، گفت: مالیات باید 4 تا 6 برابر قیمت سیگار باشد و به جیب دولت برود؛ اما این مالیات باید به میزان قابل توجهی باشد. زیرا فردی که به دلیل مصرف دخانیات به سرطان ریه مبتلا می شود هزینه های زیادی را به دولت تحمیل می کند. آنچه در ادعاها و مطالب مطرح شده مهم است، آنچه در این قسمت از سخنان معاونت بهداشت نهفته است؛ مالیات بر قیمت سیگار افزایش یافت! این سخنان از موضع یک مسیول که نقش مهمی در سیاست گذاری سلامت نیز دارد، می تواند نشان دهنده همان سیاست یک جانبه باشد که سریع ترین راه حل، مطلوب ترین راه حل است.

نگارنده ضمن تاکید بر لزوم حفظ سلامت جامعه و لزوم انجام اقدامات موثر در عرصه فرهنگی برای کاهش میزان مصرف دخانیات در کشور، سایر ابعاد اجتماعی، اقتصادی و گاه سیاسی این حوزه را نیز مورد ارزیابی قرار داده و معتقد است که که هر سیاستی در این حوزه باید چند جانبه و با آگاهی از واقعیت های بازار و سهم تولید داخلی در این حوزه باشد. برای تاکید بر دیگر جنبه های نامریی دخانیات در کشور، باید به اعداد و ارقام نگاه کرد تا از اهمیت و حساسیت این صنعت در کشور مطلع شد. در این زمینه یکی از نکات مهم بحث قاچاق است.

دبیر جمعیت مبارزه با دخانیات ایران 18 اردیبهشت ماه سال جاری در گفت و گو با خبرگزاری نارنجی، با بیان اینکه 65 تا 70 درصد سیگارهای مصرفی در این کشور تولید خارج از کشور است، می گوید: مواد دخانی قاچاق تولید می شود. توسط خارجی ها شرکت هایی که محصولات دخانی تولید می کنند و این شرکت ها پول نمی پردازند، از مالیات فرار می کنند. اینتریم با بیان اینکه برخی از افزایش نرخ مالیات بر محصولات دخانی انتقاد می کنند، اظهار داشت: مخالفان افزایش نرخ مالیات بر محصولات دخانی معتقدند افزایش نرخ مالیات می تواند صنعت داخلی را با مشکل مواجه کند. این ادعا در حالی مطرح می شود که در بهترین حالت 10 تا 12 درصد سیگارهای مصرفی در کشور تولید داخل است.

طبق آخرین آمار رسمی، فروش دخانیات در ایران حدود دو میلیارد دلار و با نرخ دلار فعلی، ارزش این بازار حدود 110 هزار میلیارد تومان است. از سوی دیگر، تمرکز صنعت دخانیات داخلی بر تولید و عرضه محصولات کم خطر و سالم زیر نظر مسیولان مسیول در برابر هجوم شدید محصولات قاچاق ناایمن، خطرناک و مضر، این امر را مهم می کند. در هر سیاستی روی مشکل تمرکز کنید. با توجه به تجربه سیاست های غیرحرفه ای، سرعت و سرعت در حوزه صنعت دخانیات، سهم تولید ملی در سبد بازار در سال های گذشته کاهش چشمگیری داشته است و این شکاف با ورود محصولات غیرمجاز و فعالیت های فعال جبران می شود. . شرکت های چند ملیتی داخلی؛ این امر می تواند پیامدهای مهمی بر اقتصاد ملی و به ویژه سیاست خارجی کشور داشته باشد.

روش های غلط در سیاست های مالیاتی، صنعت داخلی و داخلی را در برابر قدرت بخش غیردولتی و به ویژه شرکت های چندملیتی فعال در کشور تضعیف کرده است، زیرا نرخ مالیات بدون در نظر گرفتن سبد بازار و قیمت محصولات صورت گرفته است. . . در مجموع با عنایت به آنچه در مورد نظام علیت اجتماعی و اقتصادی گفته شد، که البته دامنه ادبیات آن نسبت به موارد قبلی بیشتر است و نیازمند تحقیقات گسترده متخصصان و کارشناسان است، ضروری به نظر می رسد که افراد کلان انجام دهند. سیاست گذاری در حوزه سلامت و همچنین ایجاد گرایش به کاهش مصرف دخانیات در کشور باید بر جنبه های مشکل متمرکز شود زیرا از یک سو مصرف دخانیات در کشور یک نابهنجاری اجتناب ناپذیر است که باید برطرف شود. . تا نرخ رشد آن کاهش یابد و این مهم برای زنان و کودکان و جوانان بیش از سایر اقشار است و از سوی دیگر دخانیات به عنوان صنعتی با درآمد بسیار زیاد و سهم قابل توجهی در اشتغال نیازمند حمایت است. و سیاست های منطقی دوگانگی سلامت، صنعت دخانیات، بدون توجه به این مولفه ها و پارامترهای پنهان، پایان پذیر نیست.

پایان خبر نارنجی