جرم کشتن فرزند توسط پدر

وقتی پدری فرزندش را می کشد، قانون ایران او را قصاص نمی کند، اما مجازات سنگینی در انتظارش هست: پرداخت دیه کامل به اولیای دم (به جز خودش) و بین ۳ تا ۱۰ سال حبس تعزیری. این حکم هم برای فرزند پسر و هم برای فرزند دختر، چه مشروع باشد چه نامشروع، یکسان است و شامل جد پدری هم می شود.

شنیدن خبر قتل فرزند توسط پدر، دل هر شنونده ای را به درد می آورد. این اتفاق تلخ و غیرقابل باور، نه فقط زندگی یک بی گناه رو تموم می کنه، بلکه خانواده و جامعه رو هم در شوک و غمی عمیق فرو می بره. شاید فکر کنید چطور ممکنه پدری دست به چنین کاری بزنه؟ یا وقتی این اتفاق می افته، قانون چطور باهاش برخورد می کنه؟ موضوع جرم کشتن فرزند توسط پدر، از اون دسته مسائل حقوقی خیلی حساس و پیچیده ست که نیاز به توضیح دقیق داره. قوانین ما در این زمینه، تفاوت های مهمی بین مجازات پدر و مادر قائل شده که دونستنش برای هر کسی که می خواد از ابعاد حقوقی این قضیه سر دربیاره، ضروریه. ما اینجا هستیم تا با یک زبان ساده و دوستانه، تمام جوانب این جرم رو براتون روشن کنیم تا اگر خدای نکرده درگیر چنین پرونده ای شدید یا صرفاً می خواهید آگاهی حقوقی خودتون رو بالا ببرید، اطلاعات درست و کاملی داشته باشید. بیایید با هم ببینیم که قانون چطور به این زخم عمیق نگاه می کنه و چه راهی برای اجرای عدالت در نظر گرفته.

تعریف جرم قتل در قانون مجازات اسلامی

قبل از اینکه وارد بحث اصلی بشیم و ببینیم وقتی پدری فرزندش رو می کشه چه اتفاقی می افته، بهتره اول یک مرور کلی داشته باشیم روی خودِ قتل و انواع اون. چون این دسته بندی ها، توی تعیین مجازات برای جرم کشتن فرزند توسط پدر، نقش کلیدی دارن. قانون گذار ما، قتل رو به سه دسته اصلی تقسیم کرده که هر کدوم قواعد و مجازات های خودشون رو دارن.

قتل عمد

قتل عمد، یعنی قاتل هم قصد انجام کاری که منجر به مرگ می شه رو داشته و هم می دونسته که این کار باعث کشته شدن قربانی می شه. یا حداقل، قصد کشتن رو داشته. مثلاً یک نفر با اسلحه به سمت کسی شلیک می کنه با این نیت که او رو بکشه. اینجا هم فعل (شلیک) رو با قصد انجام داده و هم نتیجه (مرگ) رو می خواسته. یا مثلاً اگه با چاقو به ناحیه حیاتی بدن کسی ضربه بزنه و اون فرد بمیره، حتی اگه بگه قصد کشتن نداشتم، چون می دونسته ضربه به اون قسمت بدن کشنده است، باز هم قتل عمد محسوب میشه. توی قتل عمد، ارکان اصلی قصد و فعل و نتیجه همگی به هم گره خوردن. یعنی هم با نیت و هدف آدم کشی دست به کاری زده که معمولاً کشنده است و هم نتیجه، همون کشته شدن بوده.

قتل شبه عمد

قتل شبه عمد، داستانش کمی فرق می کنه. توی این حالت، قاتل قصد کشتن رو نداره، ولی یک عملی رو انجام می ده که طبق قانون، نباید انجام می داده و همین عمل منجر به مرگ می شه. به عبارت دیگه، «قصد فعل» رو داره، ولی «قصد نتیجه» (یعنی مرگ) رو نداره. مثلاً فرض کنید یک نفر، توی دعوا، با چوب دستی می زنه توی سر طرف مقابل، ولی فقط می خواسته او رو بترسونه یا زخمی کنه، نه اینکه بکشه. اگر اون فرد بمیره، اینجا قتل شبه عمد رخ داده. چون قصد ضربه زدن رو داشته (قصد فعل)، اما قصد کشتن نداشته (عدم قصد نتیجه). یا مثلاً پزشکی که هنگام جراحی، با وجود رعایت نکات علمی و پزشکی، به خاطر یک خطای غیرعمدی و پیش بینی نشده، باعث مرگ بیمار می شه. اینجا هم قتل شبه عمد اتفاق می افته.

قتل خطای محض

آخرین نوع قتل، خطای محضه که از همه موارد قبلی متفاوته. اینجا نه قاتل قصد کشتن رو داره و نه حتی قصد انجام فعلی که منجر به مرگ بشه. یعنی به قول معروف، «نه قصد فعل و نه قصد نتیجه» رو داره و کاملاً یک اتفاق ناخواسته و غیرقابل پیش بینی باعث مرگ می شه. مثلاً فرض کنید یک راننده، شب توی جاده تاریک، ناگهان با عابری که لباس تیره پوشیده و از جایی نامناسب عبور می کنه، تصادف می کنه و عابر فوت می کنه. اگر راننده تمام مقررات رو رعایت کرده باشه و نتونه جلوی تصادف رو بگیره، اینجا قتل خطای محض اتفاق افتاده. یا مثالی دیگه، اگر کسی حیوانی رو شکار کنه و تیرش به خطا بره و به انسانی اصابت کنه و اون فرد بمیره، باز هم خطای محضه. این نوع قتل، بیشتر شبیه یک حادثه ناگوار و بدون هیچ قصد و نیتی از طرف قاتل محسوب می شه.

جرم کشتن فرزند توسط پدر: ابعاد حقوقی و مجازات ها

حالا که با انواع قتل آشنا شدیم، می رسیم به قسمت اصلی بحثمون: جرم کشتن فرزند توسط پدر. اینجا دیگه قضیه خیلی حساس تر و پیچیده تر می شه، چون پای رابطه خونی و ولایت قهری در میونه. قانون گذار ما در این مورد، نگاه ویژه ای داشته و مجازات های متفاوتی رو نسبت به قتل های عادی در نظر گرفته. بیایید جزئیاتش رو با هم بررسی کنیم.

حکم قتل عمد فرزند توسط پدر

اینجا، جاییه که قانون گذار یک تفاوت اساسی قائل شده. در حالت عادی، کسی که قتل عمد انجام می ده، مجازاتش قصاصه. یعنی در واقع، خانواده مقتول می تونن درخواست کنن که قاتل هم اعدام بشه. اما برای پدری که فرزندش رو به صورت عمدی می کشه، داستان فرق می کنه و قانون، اون رو از قصاص معاف کرده.

ماده 220 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370): معافیت از قصاص و مجازات اصلی

این ماده از قانون مجازات اسلامی، قلب این بحثه. متن ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ می گه:

«پدر یا جد پدری که فرزند خود را بکشد، قصاص نمی شود و به پرداخت دیه قتل به ورثه مقتول و تعزیر محکوم خواهد شد.»

یعنی چی؟ یعنی اگه پدری، حتی به صورت عمد، فرزند خودش رو بکشه، حکم اعدام براش صادر نمی شه. این عدم قصاص، یک بحث فقهی و حقوقی عمیق داره که ریشه در ولایت قهری پدر بر فرزند داره. ولایت قهری یعنی پدر (و جد پدری) به طور طبیعی و قانونی، سرپرست و ولی فرزند محسوب می شه. البته این به این معنی نیست که پدر مجازات نمی شه، بلکه فقط از قصاص معاف می شه. خیلی ها ممکنه بپرسن پس حکمش چیه؟ حکم اصلی شامل دو بخش می شه: اول، پرداخت دیه کامل به ورثه مقتول (البته به جز خودش، چون نمی تونه به خودش دیه بده!) و دوم، یک مجازات تعزیری که همون حبس هستش. این حکم حتی برای جد پدری یعنی پدر بزرگ هم صدق می کنه. پس اگه پدربزرگی هم فرزند فرزندش رو (یعنی نوه اش رو) به عمد بکشه، قصاص نمی شه.

ماده 612 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات): مجازات حبس

حالا می رسیم به بخش دوم مجازات پدر. بعد از معافیت از قصاص و لزوم پرداخت دیه، قانون گذار، مجازات حبس رو هم برای پدر پیش بینی کرده تا این جرم کشتن فرزند توسط پدر بی پاسخ نمونه. ماده ۶۱۲ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) می گه:

«هر کس، مرتکب قتل عمد شود و شاکی نداشته یا شاکی داشته ولی از قصاص گذشت کرده باشد و یا به هر علت قصاص نشود، در صورتی که اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد، دادگاه مرتکب را به حبس از سه تا ده سال محکوم می نماید.»

این ماده در واقع، تکمیل کننده مجازات پدر در ماده ۲۲۰ هستش. یعنی اگه پدر قصاص نشه، دادگاه با توجه به شدت جرم و اینکه آیا این کارش باعث به هم ریختن امنیت جامعه و ترویج این جور خشونت ها می شه یا نه، براش مجازات حبس تعزیری از سه تا ده سال رو در نظر می گیره. پس می بینید که حتی با وجود عدم قصاص، پدر قاتل باید سال ها توی زندان باشه و دیه هم بپردازه.

جمع بندی مجازات قتل عمد فرزند توسط پدر

برای اینکه بحث گیج کننده نشه، مجازات پدر رو در قتل عمد فرزندش، به صورت خلاصه مرور می کنیم:

• عدم قصاص: پدر یا جد پدری قصاص نمی شوند.
• پرداخت دیه: باید دیه کامل رو به سایر ورثه مقتول (به جز خودش) پرداخت کنه.
• حبس تعزیری: از سه تا ده سال حبس هم در انتظارشه.

نکته مهم اینجاست که این حکم، فرقی بین فرزند پسر یا دختر نداره و حتی اگه فرزند، نامشروع هم باشه، باز هم پدر قصاص نمی شه و همین مجازات ها براش اعمال می شه. پس اینطور نیست که قانون برای جنسیت یا وضعیت مشروعیت فرزند، تفاوتی قائل باشه.

حکم قتل شبه عمد یا خطای محض فرزند توسط پدر

حالا اگه جرم کشتن فرزند توسط پدر از نوع شبه عمد یا خطای محض باشه، وضعیت مجازات کمی ساده تر می شه. اینجا دیگه نه قصاصی در کاره و نه حتی حبس تعزیری برای پدر. تنها مجازاتی که در این موارد برای پدر اعمال می شه، پرداخت دیه هستش. یعنی پدر باید دیه کامل فرزندش رو به ورثه مقتول (باز هم به جز خودش) پرداخت کنه. مثلاً اگه پدری حواسش نبوده و به صورت کاملاً غیرعمدی، مثلاً با ماشینش تصادف کرده و فرزندش در اون حادثه فوت کرده (در صورتی که قتل خطای محض تشخیص داده بشه)، فقط باید دیه رو پرداخت کنه. این نشون می ده که قانون، توی قتل هایی که قصد و نیت کشتن وجود نداشته، بیشتر روی جبران خسارت مالی (دیه) تأکید داره تا مجازات های بدنی یا حبس.

تفاوت اساسی مجازات قتل فرزند توسط پدر و مادر

شاید این سؤال براتون پیش بیاد که چرا قانون بین مجازات پدر و مادر در جرم کشتن فرزند تفاوت قائل شده؟ این یکی از مهم ترین و گاهی بحث برانگیزترین نکات توی نظام حقوقی ماست. بیایید ببینیم این تفاوت از کجا میاد و دلیلش چیه.

مجازات قتل عمد فرزند توسط مادر

برخلاف پدر، اگه مادر فرزند خودش رو به صورت عمدی به قتل برسونه، مشمول حکم قصاص می شه. یعنی اگه جرمش اثبات بشه، اولیای دم مقتول (مثل پدر یا سایر فرزندان) می تونن درخواست کنن که مادر هم قصاص بشه. البته، مثل هر پرونده قصاص دیگه ای، اینجا هم امکان گذشت اولیای دم یا مصالحه به پرداخت دیه به جای قصاص وجود داره. اما نکته اصلی اینجاست که برخلاف پدر، اصل در مورد مادر، قصاص هستش.

دلایل فقهی و حقوقی این تفاوت

علت این تفاوت در قانون، برمی گرده به مفهوم ولایت قهری. توی فقه اسلامی و به تبع اون در قوانین ما، پدر (و جد پدری) دارای ولایت قهری بر فرزند هستش. این ولایت به پدر این اختیار رو می ده که توی برخی امور مربوط به فرزند تصمیم گیری کنه و از نظر حقوقی، جایگاه خاصی داره. اما مادر این ولایت قهری رو نداره. به همین خاطر، فقها معتقدند که اگه پدر فرزندش رو به قتل برسونه، چون قاتل، ولی مقتول محسوب می شه، قصاص ساقط می شه. اما در مورد مادر، چون چنین ولایتی وجود نداره، حکم قصاص مثل سایر قتل های عمد جاریه. این دیدگاه، همیشه محل بحث و نظرات مختلفی بوده و برخی حقوقدانان معاصر، در مورد فلسفه و ادامه این تفاوت در قوانین فعلی، بحث هایی رو مطرح می کنن. ولی به هر حال، قانون فعلی ما بر اساس همین مبانی، این تفاوت رو حفظ کرده.

فرآیند شکایت و رسیدگی قضایی به جرم قتل فرزند توسط پدر

اگه خدای نکرده جرم کشتن فرزند توسط پدر اتفاق بیفته، خانواده مقتول و سایر اولیای دم باید چه مراحلی رو طی کنن؟ این فرآیند قضایی، مراحل خاص خودش رو داره که دونستنش برای پیگیری قانونی خیلی مهمه.

مراحل اولیه: شکایت و تشکیل پرونده

اولین قدم برای شروع فرآیند، تنظیم شکایته. اینجا دیگه شاکی معمولاً مادر فرزند مقتول یا سایر وراث هستن (به جز خود پدر که قاتله و نمی تونه شاکی باشه). دادستان هم به عنوان مدعی العموم، وظیفه پیگیری پرونده رو داره.

1. تشکیل حساب کاربری ثنا: توی دنیای امروز، همه امور قضایی آنلاین شده. برای همین، شاکی یا وکیلش باید حتماً توی سامانه ثنا حساب کاربری داشته باشن. این کار هم به صورت حضوری توی دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و هم اینترنتی از طریق سایت ثنا ممکنه.
2. تنظیم شکواییه: بعد از اینکه حساب ثنا آماده شد، باید یک شکواییه دقیق و مستند تنظیم بشه. این شکواییه باید شامل جزئیات واقعه، ادله موجود و درخواست رسیدگی قضایی باشه. کمک گرفتن از یک وکیل متخصص توی این مرحله، خیلی حیاتیه تا شکواییه به درستی و طبق اصول قانونی تنظیم بشه.
3. ثبت و ارسال از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: شکواییه تنظیم شده به همراه مدارک لازم، باید از طریق یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه صالح ارسال بشه.

بعد از ثبت شکایت، به شاکی ابلاغیه ارسال می شه که شامل زمان و مکان حضور در دادسرا برای ادامه رسیدگیه.

مرحله دادسرا: تحقیقات مقدماتی و صدور قرار

بعد از ثبت شکایت، پرونده وارد مرحله دادسرا می شه. دادسرا، اولین جاییه که به پرونده رسیدگی می کنه و وظیفه اش کشف جرم، جمع آوری ادله و شناسایی متهم (اگه هنوز مشخص نشده باشه) هستش.

• تحقیقات مقدماتی: توی این مرحله، بازپرس و دادیار شروع به تحقیق می کنن. این تحقیقات شامل بازجویی از متهم (پدر)، جمع آوری شهادت شهود، بررسی صحنه جرم، ارسال جسد به پزشکی قانونی، بررسی گزارش های کارشناسی و هر مدرک دیگه ای می شه که به روشن شدن حقیقت کمک کنه.
• صدور قرار: بعد از تموم شدن تحقیقات، دادسرا یکی از این دو قرار رو صادر می کنه:
  1. قرار جلب به دادرسی: اگه دادسرا به این نتیجه برسه که ادله کافی برای اثبات جرم کشتن فرزند توسط پدر وجود داره و احتمال مجرمیت متهم بالاست، قرار جلب به دادرسی صادر می کنه.
  2. قرار منع تعقیب: اگه ادله کافی برای اثبات جرم علیه متهم وجود نداشته باشه، قرار منع تعقیب صادر می شه و پرونده مختومه می شه.
• صدور کیفرخواست: در صورتی که قرار جلب به دادرسی صادر بشه، پرونده به دادستان فرستاده می شه تا کیفرخواست صادر کنه. کیفرخواست در واقع، برگه ایه که جرم اثبات شده رو به متهم نسبت می ده و از دادگاه می خواد که او رو مجازات کنه.

مرحله دادگاه: رسیدگی و صدور حکم

بعد از صدور کیفرخواست، پرونده از دادسرا به دادگاه کیفری یک ارسال می شه، چون این دادگاه صلاحیت رسیدگی به جرایم سنگین مثل قتل رو داره.

• رسیدگی در دادگاه: قاضی دادگاه کیفری یک، با دقت همه ادله، مدارک، شهادت شهود و دفاعیات متهم و وکیلش رو بررسی می کنه. جلسات دادگاه تشکیل می شه و طرفین فرصت پیدا می کنن تا حرف ها و دفاعیات خودشون رو مطرح کنن.
• صدور حکم نهایی: بعد از اتمام رسیدگی ها، قاضی بر اساس شواهد و قوانین موجود، حکم نهایی رو صادر می کنه. این حکم برای جرم کشتن فرزند توسط پدر، همونطور که گفتیم، شامل پرداخت دیه به اولیای دم و حبس تعزیری از سه تا ده سال خواهد بود.

اجرای حکم

بعد از اینکه حکم دادگاه قطعی شد (یعنی مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی تموم شد و حکم قابل اجرا شد)، پرونده به شعبه اجرای احکام دادسرا ارسال می شه. اینجا دیگه وظیفه اجرای حکم با این شعبه هستش. یعنی مراحل وصول دیه از پدر و اقدام برای اعزام او به زندان برای گذراندن دوره حبس انجام می شه.

نکات مهم و استثنائات احتمالی

همیشه توی مسائل حقوقی، یک سری نکات ریز و استثنائات وجود دارن که می تونن مسیر پرونده رو عوض کنن. جرم کشتن فرزند توسط پدر هم از این قاعده مستثنی نیست.

تأثیر عوامل رافع مسئولیت کیفری

بعضی وقت ها، عواملی وجود دارن که باعث می شن مسئولیت کیفری از روی دوش فرد برداشته بشه یا حداقل کم بشه. مثلاً:

• جنون: اگه ثابت بشه پدر در زمان ارتکاب جرم، دچار جنون و اختلال روانی بوده و قوه تمییز و اراده نداشته، ممکنه از مجازات معاف بشه یا مجازاتش تغییر کنه (مثلاً به جای حبس، به تیمارستان فرستاده بشه).
• دفاع مشروع: این مورد توی قتل فرزند خیلی بعیده و معمولاً اتفاق نمی افته. اما اگه فرضاً و به صورت کاملاً استثنایی، پدری در حال دفاع از جان خودش یا دیگری (مثلاً فرزند کوچکترش) در برابر یک تهدید مرگبار از سوی فرزند مقتول باشه و ناچار به قتل بشه، ممکنه دفاع مشروع محسوب بشه که البته اثباتش بسیار سخته.
• اکراه: اگه پدر تحت فشار و اکراه شدید از طرف شخص ثالثی، مجبور به قتل فرزندش شده باشه، باز هم مسئولیت کیفری اش متفاوت می شه.

البته، اثبات این موارد خیلی سخته و نیاز به کارشناسی های دقیق و مدارک محکمه پسند داره و دادگاه با دقت زیادی اون ها رو بررسی می کنه.

اهمیت حضور وکیل متخصص در پرونده های قتل فرزند

با توجه به پیچیدگی هایی که توی پرونده های جرم کشتن فرزند توسط پدر وجود داره، حضور یک وکیل متخصص و باتجربه، واقعاً حیاتیه. چرا؟

• دانش حقوقی عمیق: وکیل متخصص، با تمام مواد قانونی، رویه قضایی، نظریه های فقهی و حقوقی مرتبط با این جرم آشناست و می دونه چطور بهترین دفاع رو انجام بده یا حقوق اولیای دم رو پیگیری کنه.
• تشخیص نوع قتل: تشخیص عمد، شبه عمد یا خطای محض بودن قتل، یک کار تخصصی است که وکیل می تونه با تحلیل دقیق شواهد، به اون کمک کنه. این تشخیص، همونطور که دیدیم، توی نوع و میزان مجازات، تفاوت اساسی ایجاد می کنه.
• کمک به اولیای دم: وکیل می تونه به اولیای دم (به خصوص مادر و سایر فرزندان) کمک کنه تا مراحل شکایت رو به درستی طی کنن، شکواییه رو تنظیم کنن، ادله لازم رو جمع آوری کنن و حقوقشون رو (مثل مطالبه دیه) پیگیری کنن.
• حضور در دادسرا و دادگاه: وکیل در تمام مراحل تحقیقات مقدماتی در دادسرا و جلسات رسیدگی در دادگاه، حضور پیدا می کنه، از حقوق موکلش دفاع می کنه و اجازه نمی ده که حقی پایمال بشه.

توی پرونده هایی به این حساسیت، یک تصمیم یا یک اشتباه کوچک، می تونه سرنوشت ساز باشه. پس، به هیچ وجه از کمک و مشاوره یک وکیل خبره غافل نشید.

نتیجه گیری

خب، تا اینجا با هم سفر کردیم توی پیچ و خم های قانونی جرم کشتن فرزند توسط پدر. دیدیم که این جرم، با اینکه از نظر اخلاقی و انسانی بسیار هولناکه، اما از نظر حقوقی تفاوت های خاصی با قتل های دیگه داره. مهم ترین نکته ای که باید همیشه یادتون باشه اینه که اگه پدری فرزندش رو به عمد بکشه، قصاص نمی شه. اما این به معنی بی مجازات موندن نیست؛ او باید دیه کامل رو به ورثه مقتول (به جز خودش) بده و همچنین حداقل سه تا ده سال حبس تعزیری رو تحمل کنه. این حکم برای جد پدری هم صادقه و فرقی هم بین فرزند پسر و دختر، یا مشروع و نامشروع نداره.

اما داستان برای مادر فرق می کنه. اگه مادر مرتکب قتل عمد فرزندش بشه، قصاص می شه، مگر اینکه اولیای دم رضایت بدن یا به دیه مصالحه کنن. این تفاوت، ریشه در ولایت قهری پدر داره که توی فقه و قانون ما به رسمیت شناخته شده.

فرآیند قضایی این پرونده ها هم مثل سایر جرایم سنگین، از مرحله شکایت توی دفاتر خدمات قضایی شروع می شه، بعد وارد دادسرا می شه برای تحقیقات و صدور قرار، بعدش پرونده می ره دادگاه کیفری یک برای رسیدگی و صدور حکم، و در نهایت هم حکم توی شعبه اجرای احکام اجرا می شه.

یادمون باشه که آگاهی حقوقی، یک ابزار قدرتمنده. مخصوصاً توی این جور مسائل که با احساسات و جان آدم ها سر و کار داره. پس، همیشه سعی کنید اطلاعات خودتون رو بالا ببرید و اگه خدای نکرده با چنین موقعیتی مواجه شدید، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا بتونید بهترین تصمیم رو بگیرید و از حقوق خودتون یا دیگران دفاع کنید. قانون اینجاست تا از نظم و عدالت حمایت کنه، حتی در تلخ ترین و پیچیده ترین پرونده ها.

سوالات متداول

آیا پدر می تواند فرزند خود را بکشد و کاملا بدون مجازات بماند؟

خیر، پدر نمی تواند کاملاً بدون مجازات بماند. اگرچه پدر در صورت قتل عمد فرزندش قصاص نمی شود، اما به پرداخت دیه کامل به اولیای دم مقتول (به جز خودش) و همچنین مجازات حبس تعزیری از سه تا ده سال محکوم خواهد شد.

مجازات قتل فرزند پسر توسط پدر با قتل دختر تفاوت دارد؟

خیر، در قوانین ایران، مجازات قتل فرزند توسط پدر، فرقی بین فرزند پسر یا دختر ندارد. در هر دو حالت، پدر از قصاص معاف است و به پرداخت دیه و حبس تعزیری محکوم می شود.

آیا حکم کشتن فرزند توسط پدر در فقه اسلامی و قرآن با قانون ایران کاملاً یکسان است؟

قانون مجازات اسلامی ایران برگرفته از فقه اسلامی است و مبنای عدم قصاص پدر در قتل فرزند نیز همین مبانی فقهی (ولایت قهری پدر) است. در قرآن کریم به طور مستقیم به این موضوع پرداخته نشده، اما در روایات و سنت فقهی به این امر اشاره شده است. لذا، قانون ایران در این زمینه کاملاً منطبق با دیدگاه فقهی غالب است.

دیه قتل فرزند توسط پدر به چه کسانی پرداخت می شود؟

دیه قتل فرزند توسط پدر، به اولیای دم مقتول پرداخت می شود، به جز خود پدر قاتل. اولیای دم شامل مادر، سایر فرزندان (خواهر و برادر مقتول) و سایر وراث درجه اول هستند که طبق قانون ارث، سهم می برند.

در صورت رضایت مادر (به عنوان ولی دم) از پدر قاتل، آیا پدر باز هم مجازات می شود؟

حتی با رضایت مادر (که یکی از اولیای دم است) از پدر قاتل، مجازات حبس تعزیری که در ماده ۶۱۲ قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده، از بین نمی رود. این حبس، جنبه عمومی جرم محسوب می شود و دادستان به نمایندگی از جامعه آن را پیگیری می کند. رضایت اولیای دم فقط بر روی بخش دیه تأثیرگذار است.

نقش جد پدری در این جرم چیست؟ آیا او نیز مانند پدر قصاص نمی شود؟

بله، بر اساس ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی، جد پدری (یعنی پدر بزرگ مقتول) نیز مانند پدر، در صورت قتل عمد نوه خود، قصاص نمی شود و تنها به پرداخت دیه و حبس تعزیری محکوم خواهد شد. او هم به دلیل ولایت قهری، مشمول همین حکم است.