خلاصه کتاب برگی از تاریخ ایران ( نویسنده بهزاد صیفی )

کتاب «برگی از تاریخ ایران» به قلم بهزاد صیفی، یه راهنمای عالیه برای کسایی که می خوان تاریخ پرفراز و نشیب کشورمون رو از دوران مادها تا حکومت های بعد از مغول مثل گورکانیان، یه بار برای همیشه و به صورت جامع مرور کنن. این کتاب یه خلاصه ی دقیق و بی طرفانه از مهم ترین سلسله ها و وقایع تاریخی رو بهتون میده، طوری که انگار دارید با یه دوست راجع به گذشته با شکوه ایران حرف می زنید.

تاریخ همیشه مثل یه آینه ی جادویی بوده که می تونه گذشته رو بهمون نشون بده تا برای آینده بهتر تصمیم بگیریم. واقعاً چقدر از تاریخ ایرانمون رو می شناسیم؟ می دونیم پادشاهی های مختلف چه جوری شکل گرفتن، چه دستاوردهایی داشتن و چطور به پایان رسیدن؟ «برگی از تاریخ ایران» دقیقاً همین کار رو برامون می کنه. انگار یه نقشه ی راهه که از هزاران سال پیش شروع میشه و قدم به قدم شما رو از دل دوره های مختلف تاریخی عبور میده. این کتاب فقط یه مشت تاریخ خشک و خالی نیست؛ تلاش می کنه تا با یه نگاه بی طرفانه و مستند، شما رو با حقایقی که شاید تا حالا نمی دونستید، آشنا کنه. این مقاله هم قراره یه خلاصه ی جامع و دوستانه از همین کتاب رو براتون رو کنه تا هم با محتواش آشنا بشید و هم اگه دوست داشتید، برید سراغ نسخه ی کاملش و از خوندنش حسابی لذت ببرید.

درباره نویسنده: بهزاد صیفی و رویکرد او در تاریخ نگاری

بهزاد صیفی، نویسنده ی کتاب «برگی از تاریخ ایران»، یه تاریخ نگار با دانش و تخصص زیاده که تو این کتابش یه رویکرد خیلی خاص و قابل تحسین رو پیش گرفته. اگه بخوایم ساده بگیم، ایشون اصلاً اهل قضاوت و جانبداری نیست. یعنی چی؟ یعنی برعکس خیلی از کتاب های تاریخی که ممکنه نویسنده توش نظرات شخصی یا گرایش های فکری خودش رو قاطی ماجرا کنه، صیفی تمام تلاشش رو کرده که فقط و فقط واقعیت ها رو همونطور که اتفاق افتادن، بدون هیچ دخل و تصرفی، براتون روایت کنه. انگار یه راوی بی طرفه که فقط قصه ی تاریخ رو تعریف می کنه و نتیجه گیری رو به عهده ی خود خواننده می ذاره. این رویکرد خیلی مهمه، چون باعث میشه به اطلاعاتی که تو کتاب می خونید، حسابی اعتماد کنید و مطمئن باشید که یه دیدگاه کاملاً مستند و بی تعصب رو دریافت می کنید. دیگه خبری از قصه های ساختگی یا بزرگ نمایی های اغراق آمیز نیست، فقط حقایق و دستاوردهای تاریخی که عین واقعیت هستن.

ساختار و جامعیت برگی از تاریخ ایران

کتاب «برگی از تاریخ ایران» یه سفر طولانی و پرماجرا رو از دل تاریخ کشورمون شروع می کنه و تقریباً تمام دوران های مهم رو، از زمانی که مادها پادشاهی خودشون رو بنا کردن تا دوره ی گورکانیان، پوشش میده. یعنی عملاً از ایران باستان شروع میشه و تا اواخر قرون میانه پیش میاد. چیزی که این کتاب رو واقعاً خواندنی می کنه، ساختار فوق العاده منظمشه. نویسنده به صورت سلسله وار و کاملاً مرتب، هر دوره ی تاریخی و پادشاهی رو جداگانه بررسی می کنه، طوری که شما هیچ وقت گیج نمیشید و می دونید دقیقاً در مورد کدوم بخش از تاریخ دارید می خونید. زبان کتاب هم خیلی روان و خودمونیه، نه از اون کلمات قلمبه سلمبه ی تاریخ نگاری خبریه و نه انقدر ساده ست که عمق مطلب از دست بره. بهزاد صیفی تونسته با ایجاز و اختصار، جزئیات مهم رو بیان کنه و در عین حال، عمق مطالب رو هم حفظ کنه. یعنی هرچند خلاصه و مفیده، اما حس نمی کنید که دارید یه مطلب سطحی رو می خونید؛ اتفاقاً اطلاعات خیلی خوبی به دست میارید.

غواصی در تاریخ: خلاصه سلسله های پادشاهی ایران

حالا وقتشه که شیرجه بزنیم تو دل تاریخ و ببینیم کتاب «برگی از تاریخ ایران» چه اطلاعات ناب و دست اولی رو در مورد سلسله های مختلف برامون رو می کنه. آماده اید؟ بریم سراغش:

سلسله مادها: آغازین برگ از دفتر تاریخ ایران

همه چی از مادها شروع شد؛ اولین قدرت بزرگ و منسجم در فلات ایران. این سلسله که ریشه هاشون به قرن هشتم قبل از میلاد برمی گرده، کم کم قدرت گرفتن و تونستن قبایل مختلف رو زیر پرچم خودشون جمع کنن. هگمتانه، پایتخت باشکوهشون، جایی بود که اولین سنگ بنای تمدن ایرانی رو گذاشتن. شاهان برجسته ای مثل دیاکو و هووخشتره، نقش مهمی تو گسترش قلمرو و تثبیت این حکومت داشتن. هووخشتره حتی تونست با همکاری بابلی ها، به سلطه ی آشور پایان بده و یه قدرت جدید تو منطقه ایجاد کنه. این دوران، پایه های جامعه، اقتصاد، آیین ها (مثل آیین کهن مادها)، پوشش و زبان مادی رو شکل داد و در واقع، راه رو برای ظهور امپراتوری های بزرگ تر هموار کرد. مادها شاید به اندازه ی هخامنشیان معروف نباشن، اما اگه بخوایم تاریخ رو از ریشه اش بشناسیم، نمی تونیم از کنارشون بی تفاوت رد بشیم.

سلسله هخامنشیان: شکوه و عظمت پارسی

بعد از مادها، نوبت هخامنشیان بود که با ظهور کوروش بزرگ، یه امپراتوری بی نظیر رو بنا کنن. کوروش، مردی که به دلیل عدالت و احترام به فرهنگ های مختلف، حتی تو متون مقدس هم ازش یاد شده، تونست یه قلمرو بسیار وسیع رو از هند تا مصر و از یونان تا آسیای مرکزی، زیر یه پرچم بیاره. شاهان بزرگی مثل داریوش اول، با نظام اداری و نظامی فوق العاده شون، این امپراتوری رو به اوج رسوندن. هنر هخامنشی، با اون کنده کاری های باشکوه تو تخت جمشید و معماری های عظیم، نشون دهنده ی اوج تمدن اون زمانه. اونا یه ارتش قدرتمند داشتن و جامعه شون هم به طبقات مختلفی تقسیم می شد. اما خب، هیچ قدرتی ابدی نیست و هخامنشیان هم با حمله ی اسکندر مقدونی، به تاریخ پیوستن، هرچند میراثشون هنوز هم زنده ست و الهام بخش خیلی ها.

سلسله اشکانیان: نگهبانان مرزهای ایران زمین

بعد از دوره ی کوتاهی از حکومت سلوکیان که جانشینان اسکندر بودن، اشکانیان پا به میدون گذاشتن. اینا یه قدرت مهم و طولانی مدت بودن که تونستن جلوی پیشروی رومی ها رو بگیرن و تقریباً ۵۰۰ سال از مرزهای شرقی و غربی ایران دفاع کنن. حکومت اشکانیان یه جورایی تمرکززدا بود، یعنی قدرت بین پادشاه مرکزی و شاهان نیمه مستقل محلی تقسیم می شد. این سیستم حکومتی تو نوع خودش منحصر به فرد بود. جنگ های طولانی ایران و روم، بخش مهمی از تاریخ اشکانیان رو تشکیل میده که نشون دهنده ی قدرت نظامی اون هاست. تو این دوره، جامعه و فرهنگ خاص خودشون رو داشتن، مذهب، هنر و معماری اشکانی هم ویژگی های خودش رو پیدا کرد. اگه بخوایم از قهرمانان گمنام تاریخ ایران حرف بزنیم، اشکانیان قطعاً تو صدر لیست قرار می گیرن.

سلسله ساسانیان: رستاخیز تمدن ایرانی

ساسانیان رو میشه نقطه ی اوج تمدن ایران پیش از اسلام دونست. این سلسله که توسط اردشیر بابکان تأسیس شد، با اقتدار تمام اومدن و نه تنها دوباره ایران رو یکپارچه کردن، بلکه یه سیستم حکومتی، نظامی، اجتماعی و فرهنگی بسیار پیشرفته و سازمان یافته ای رو ایجاد کردن. تو دوره ی ساسانی، ایران دوره های شکوفایی بی نظیری رو تجربه کرد. ساختار سیاسی و نظامی شون فوق العاده بود و جامعه هم طبقاتی منظم داشت (شاهان، موبدان، دبیران، ارتشیان). زنان تو این دوره جایگاه ویژه ای داشتن و هنر و معماری ساسانی هم شاهکارهای بی نظیری رو خلق کرد. از نظر دینی هم مانی، مسیحیت و مزدک در کنار آیین زرتشت تو این دوره نقش پررنگی داشتن. علیرغم این شکوه، اختلافات داخلی و جنگ های فرسایشی با روم و بعدتر حمله ی اعراب، باعث زوال و فروپاشی این امپراتوری قدرتمند شد. اما میراث ساسانیان هنوز هم تو فرهنگ و تمدن ایرانی زنده و پابرجاست.

سلسله طاهریان: طلوعی در خراسان

بعد از حمله ی اعراب و ورود اسلام به ایران، سلسله های محلی کم کم جون گرفتن. طاهریان اولین سلسله ی نیمه مستقل ایرانی بودن که تو خراسان و با فرماندهی طاهر بن حسین، بعد از پیروزی بر امین (خلیفه ی عباسی)، قدرت رو دست گرفتن. شاید خیلی ها ازشون زیاد ندونن، اما این سلسله ی کوچیک، نقش مهمی تو احیای هویت ایرانی و نفوذ زبان فارسی بعد از ورود اسلام داشتن. امیران برجسته ای تو این خانواده بودن و نوع حکومتشون هم ویژگی های خاص خودش رو داشت. با اینکه عمر طولانی نداشتن، اما زمینه ی شکل گیری سلسله های بعدی با ریشه های ایرانی رو فراهم کردن و به نوعی، سنگ بنای استقلال تدریجی ایران از خلافت عباسی رو گذاشتن. اینا نشون دادن که هویت ایرانی هرگز از بین نمیره و دوباره از خاکستر خودش بلند میشه.

سلسله صفاریان: احیاگران زبان فارسی

اگه از اون دسته آدم هایی هستید که به زبان فارسی عشق می ورزید، باید صفاریان رو دوست داشته باشید. یعقوب لیث صفاری، مردی از جنس مردم و رویگرزاده، با قدرت و جسارت خودش، سلسله ی صفاریان رو تو سیستان تأسیس کرد. چیزی که صفاریان رو خاص می کنه، تلاش بی وقفه شون برای احیای زبان فارسی بود. اونا عمداً از زبان عربی دوری می کردن و سعی داشتن زبان مادری رو دوباره زنده کنن. تو دربارشون شاعران و نویسندگان فارسی زبان رو تشویق می کردن و همین باعث شد که زبان فارسی دوباره جایگاه خودش رو پیدا کنه. عمر حکومت صفاریان هم خیلی طولانی نبود و به دلیل درگیری های داخلی و خارجی، خیلی زود افول کردن. اما میراثشون، یعنی کمک به بقای زبان فارسی، هیچ وقت فراموش نمیشه.

سلسله سامانیان: مهد علم و ادب فارسی

سامانیان رو میشه طلایی ترین دوران ادبیات و فرهنگ فارسی بعد از اسلام دونست. این سلسله که قلمرو وسیعی در خراسان و فرارود (ماوراءالنهر) داشتن، حامی بزرگ علم و ادب بودن. تو دوره ی امیران مهمی مثل نصر دوم و منصور، شهرهایی مثل بخارا و سمرقند به مراکز بزرگ علمی و فرهنگی تبدیل شدن. شاعران و دانشمندان بزرگی مثل رودکی، فردوسی (که بخشی از شاهنامه رو تو این دوره سرود)، ابن سینا و رازی تو دربار سامانیان رشد کردن. سامانیان با حمایت از زبان فارسی و تشویق تولید آثار علمی و ادبی به این زبان، یه رنسانس فرهنگی تو ایران ایجاد کردن. اما خب، این دوران شکوفایی همیشگی نبود و عوامل داخلی و خارجی باعث سقوط این سلسله شد. با این حال، میراث فرهنگی شون برای همیشه تو تاریخ ایران می درخشه.

سلسله آل بویه: قدرت گیری دیلمیان

آل بویه، یه سلسله ی دیلمی بودن که از شمال ایران (دیلمان) سربرآوردن و تونستن بخش های وسیعی از ایران مرکزی و غربی، و حتی بغداد، پایتخت خلافت عباسی رو هم زیر نفوذ خودشون بیارن. اینا قدرت رو از عباسیان گرفتن، اما خودشون رو خلیفه نمی نامیدن و فقط عنوان «امیرالامرا» رو داشتن. سیاست مذهبی شون هم جالب بود، چون خودشون شیعه بودن ولی با تسامح و مدارا با اهل سنت رفتار می کردن. وضعیت اداری و دیوانیشون هم منظم بود و تو دورانشون، علم و فرهنگ هم رشد قابل توجهی داشت. اما مثل خیلی از سلسله های دیگه، درگیری های داخلی و ضعف جانشینان، باعث افول آل بویه و در نهایت سقوطشون شد.

سلسله آل زیار و غزنویان: از ساحل خزر تا هند

آل زیار یه سلسله ی کوچیک دیلمی بودن که تو مناطق گیلان و مازندران حکومت می کردن و شخصیت های جالبی مثل مرداویج و وشمگیر رو تو خودشون داشتن. اونا هم نقش خودشون رو تو تاریخ محلی ایران ایفا کردن. اما غزنویان داستان متفاوتی دارن. این سلسله که توسط سبکتگین و بعدتر پسرش، سلطان محمود غزنوی، تأسیس شد، یه قدرت نظامی بزرگ تو شرق ایران و افغانستان امروزی بودن. سلطان محمود، با لشکرکشی های پی درپی به هند، نه تنها ثروت زیادی به دست آورد، بلکه اسلام رو هم تو اون مناطق گسترش داد. غزنویان یه ارتش قدرتمند و یه نظام اداری منظم داشتن، اما درگیری با سلجوقیان در نهایت به پایان حکومتشون منجر شد.

سلسله سلجوقیان: امپراتوری ترکان غُز

سلجوقیان، از قبایل ترک غُز بودن که از آسیای مرکزی اومدن و به تدریج قدرت گرفتن. اونا با فرماندهی طغرل بیگ و بعدتر آلب ارسلان و ملکشاه، یه امپراتوری وسیع رو از آناتولی تا مرزهای چین بنا کردن. دوران سلجوقی با نام خواجه نظام الملک، وزیر باکفایت ملکشاه، گره خورده که خدمات زیادی تو زمینه ی دیوان سالاری و تأسیس نظامیه ها (مدارس بزرگ علمی) انجام داد. سلجوقیان حامی بزرگ اهل سنت بودن و نقش مهمی تو تثبیت مذهب شافعی و حنفی ایفا کردن. تو این دوره، علم و ادب هم شکوفا شد. اما بعد از مرگ ملکشاه و نظام الملک، درگیری های داخلی و ضعف جانشینان، باعث فروپاشی این امپراتوری بزرگ به شاخه های کوچکتر شد. میراث نظامی و فرهنگی شون هنوز هم تو منطقه دیده میشه.

سلسله خوارزمشاهیان: رویارویی با طوفان مغول

خوارزمشاهیان، ابتدا دست نشانده ی سلجوقیان بودن، اما کم کم قدرت گرفتن و تونستن قلمرو خودشون رو به بخش های وسیعی از ایران و آسیای مرکزی گسترش بدن. تاریخ خوارزم، منطقه ی حاصلخیز و مهمی بود که از دیرباز محل تمدن های مختلف بود. علاءالدین محمد خوارزمشاه، یکی از مهم ترین فرمانروایان این سلسله بود که حتی با خلیفه ی عباسی هم درگیر شد. اما نقطه ی عطف تاریخ خوارزمشاهیان، رویارویی با حمله ی ویرانگر مغولان به فرماندهی چنگیزخان بود. جلال الدین منکبرنی، پسر علاءالدین محمد، با شجاعت بی نظیرش، تلاش زیادی برای مقاومت در برابر مغول ها کرد، اما در نهایت، نتونست جلوی طوفان ویرانگر اون ها رو بگیره و این سلسله به پایان رسید. داستان خوارزمشاهیان، داستانی از غرور و تراژدی در تاریخ ایران ماست.

سلسله ایلخانیان: زخم و التیام پس از مغول

حمله ی مغول به ایران، یکی از تاریک ترین و ویرانگرترین فصول تاریخ ماست. هلاکوخان، نوه ی چنگیز، با حمله ی بی رحمانه خود، بغداد، پایتخت خلافت عباسی را ویران کرد و سلسله ی ایلخانیان را در ایران بنیان نهاد. نتایج این حمله، فاجعه بار بود: تخریب شهرها، کشتار وسیع، و رکود اقتصادی و فرهنگی. اما بعد از مدتی، ایلخانان کم کم شروع به ایرانی شدن کردند، به اسلام روی آوردند و به تدریج به آبادانی و توسعه علم و فرهنگ در ایران هم توجه نشان دادند. غازان خان و الجایتو، از ایلخانان برجسته بودند که سعی در بهبود اوضاع داشتند. فرهنگ و ادب در عهد ایلخانان هم دوباره جوانه زد و شاعران بزرگی مثل خواجوی کرمانی و اوحدی مراغه ای ظهور کردند. با این حال، نظام مالیاتی سنگین و درگیری های داخلی، در نهایت به فروپاشی ایلخانان و ظهور ملوک الطوایفی در ایران منجر شد.

سلسله گورکانیان: ظهور تیمور لنگ

آخرین سلسله ای که کتاب «برگی از تاریخ ایران» به آن می پردازد، گورکانیان یا همان تیموریان است که با ظهور امیر تیمور گورکانی، یکی از بزرگ ترین و خونریزترین فاتحان تاریخ، آغاز شد. تیمور، با لشکرکشی های بی امان خود، قلمرو وسیعی را از هند تا شام و از آسیای میانه تا آناتولی زیر نگین خود آورد و ویرانی های زیادی به بار آورد. اما بعد از مرگ تیمور، جانشینانش، به خصوص شاهرخ، به آبادانی و علم و هنر توجه زیادی نشان دادند. شهرهایی مثل سمرقند و هرات در این دوره به مراکز بزرگ علمی و فرهنگی تبدیل شدند و هنر و معماری تیموری به اوج خود رسید. اگرچه این دوره با خشونت های اولیه آغاز شد، اما در ادامه، بار دیگر شاهد شکوفایی فرهنگ و دانش در ایران بودیم. این کتاب، با روایتی بی طرفانه، زندگی پرفراز و نشیب امیر تیمور و آغاز کار سلسله ی گورکانیان را به خوبی به تصویر می کشد.

آنجا که سخن از تاریخ به میان می آید؛ آدمی، با تمام هوش و حواس توجه می نماید تا درست ببیند و بشنود و به قضاوتی عادلانه بنشیند، قضاوتی که تنها خلاصه در شنیده ها، خوانده ها و دیده هایش نشود و از فهم و درک تاریخی او سرچشمه گرفته باشد. در این صورت است که تاریخ معنا پیدا کرده و راه گشائی برای درست اندیشیدن و تصمیم گیری عاقلانه می شود.

چند خط از کتاب: چشیدن طعم نگارش بهزاد صیفی

راستش رو بخواید، هیچ چیز مثل خوندن چند خط از خود کتاب نمی تونه سبک و سیاق نویسنده رو بهتون نشون بده. آقای صیفی تو نگارش این کتاب یه رویکرد کاملاً مستند و بی طرفانه دارن. مثلاً، در بخشی از کتاب، وقتی از سلسله اشکانیان صحبت می کنه، اینطور می نویسه:

برخلاف امپراتوری هخامنشیان، حکومت اشکانیان به شکل قابل توجهی تمرکززدا بود. یکی از منابع تاریخی نشان دهنده این نکته است که مناطق تحت نظر حکومت مرکزی به شیوه ای مشابه با امپراتوری سلوکیان ساماندهی شده است. هر دو حکومت سلسله مراتب استان های خود را به سه بخش تقسیم کرده بودند. پارت ها دارای مرزبان، ساتراپ، دیزپات بودند و سلوکیان نیز دارای ساتراپی، اپارچی و هیپارچی بودند.

این پاراگراف به خوبی نشون میده که نویسنده چقدر دقیق به جزئیات تاریخی و ساختارهای حکومتی توجه داره و سعی می کنه اطلاعات رو با مقایسه و استناد به منابع ارائه بده. این همون چیزیه که به کتاب اعتبار میده و به خواننده این اطمینان رو میده که داره یه متن قابل اعتماد رو مطالعه می کنه. در واقع، نویسنده تو این کتاب هم به نکات کلیدی اشاره می کنه و هم به ساختارهای بنیادی و مهم هر دوره می پردازه تا تصویر کاملی از تاریخ رو جلوی چشممون بذاره.

برگی از تاریخ ایران برای چه کسانی توصیه می شود؟

خب، شاید از خودتون بپرسید این کتاب به درد کی می خوره؟ راستش رو بخواید، «برگی از تاریخ ایران» برای طیف وسیعی از آدم ها مفید و کاربردیه. اگه شما هم جزو این گروه ها هستید، بدون شک از خوندن این کتاب لذت می برید:

• دانش آموزان و دانشجویان: اگه تو درس تاریخ نیاز به یه منبع جامع و در عین حال خلاصه برای مرور سریع تاریخ ایران دارید، یا برای امتحانات و پروژه های تحقیقاتی به دنبال یه راهنمای خوب هستید، این کتاب حسابی به کارتون میاد.
• علاقه مندان به تاریخ ایران: شاید مثل من و شما، از خوندن تاریخ کشورمون لذت می برید و می خواید یه دید کلی و سریع از سلسله های پادشاهی ایران (از مادها تا گورکانیان) به دست بیارید. این کتاب دقیقاً همین نیاز رو برطرف می کنه.
• خوانندگان بالقوه کتاب: اگه قصد خرید کتاب «برگی از تاریخ ایران» رو دارید، اما می خواید قبلش با محتوا و سبک نگارش اون آشنا بشید، این مقاله و خود کتاب بهتون کمک می کنه تصمیم آگاهانه تری بگیرید.
• پژوهشگران و مورخان: حتی اگه تو حوزه ی تاریخ کار می کنید، این کتاب می تونه به عنوان یه منبع سریع برای مرور و ارجاع به دوره های تاریخی خاص، به دردتون بخوره.
• افراد کنجکاو: اگه فقط دنبال افزایش دانش عمومی تون در مورد تاریخ پربار کشورمون هستید، این کتاب یه شروع فوق العاده و یه منبع قابل اعتماد برای شماست.

مشخصات کتاب برگی از تاریخ ایران در یک نگاه

برای اینکه بهتر با این کتاب آشنا بشید، مشخصاتش رو تو یه جدول براتون آوردیم:

نتیجه گیری: چرا این برگه از تاریخ ایران را باید خواند؟

در آخر، اگه بخوایم یه جمع بندی کلی از کتاب «برگی از تاریخ ایران» بهزاد صیفی داشته باشیم، باید بگم این کتاب واقعاً یه منبع ارزشمند و بی طرفانه برای هر کسیه که دلش می خواد تاریخ پر عظمت کشورش رو بشناسه. همونطور که دیدید، نویسنده سعی کرده بدون هیچ جانب داری و صرفاً با اتکا به اسناد و مدارک تاریخی، مهم ترین وقایع و سلسله های ایران رو از مادها گرفته تا گورکانیان، به صورت جامع و کاربردی خلاصه کنه.

این کتاب یه جورایی مثل یه دریچه ی جدیده که شما رو به دنیای غنی و پر پیچ و خم تاریخ ایران دعوت می کنه. شاید تا امروز از تاریخ خوندن فرار می کردید، اما بهتون قول میدم این کتاب با لحن روان و نگاه دقیقش، نظرتون رو عوض می کنه. پس اگه دنبال یه شروع عالی برای آشنایی عمیق تر با تاریخ ایران هستید یا می خواید یه بار برای همیشه یه مرور کلی و معتبر داشته باشید، وقت رو از دست ندید. بهتون پیشنهاد می کنم حتماً نسخه کامل این کتاب رو تهیه کنید و با خوندنش، خودتون رو غرق در تاریخ پر افتخار ایران کنید. مطمئن باشید که پشیمون نمیشید و کلی چیز جدید یاد می گیرید.