استشهاد اعسار از محکوم به

وقتی دادگاه رأی به پرداخت مبلغی از شما میده و شما توانایی پرداخت اون مبلغ رو یکجا ندارید، باید دست به دامن اعسار بشید. «استشهاد اعسار از محکوم به» دقیقاً همون برگه ایه که دوستان و آشنایانتون توش شهادت میدن شما واقعاً توانایی مالی برای پرداخت بدهی یکجا رو ندارید و این برگه، نقش مهمی تو اثبات ادعای شما داره.

زندگی بالا و پایین زیاد داره. یهو به خودتون میاید می بینید که یه بدهی سنگین روی دوشتونه و انگار دنیا رو سرتون خراب شده. فکر می کنید حالا چی میشه؟ ممکنه زندان برید یا اموالتون رو بگیرن؟ نه، نگران نباشید! قانون واسه این جور وقت ها هم راهکاری گذاشته. یکی از این راه ها، «اعسار از محکوم به» هست. شاید این اسم یکم پیچیده به نظر برسه، ولی اصلش اینه که اگه واقعاً توانایی پرداخت بدهی تون رو ندارید، میتونید از دادگاه بخواید بهتون مهلت بده یا اجازه بده بدهی رو قسطی پرداخت کنید.

حالا این وسط یه چیزی هست که خیلی مهمه: اثبات این ناتوانی مالی. چون حرف که زیاده، اما دادگاه مدرک میخواد. اینجاست که پای «استشهاد اعسار» میاد وسط. این برگه، حکم یه مدرک محکم رو داره که نشون میده شما واقعاً بی پول شدید و توان پرداخت بدهی رو ندارید. با همین یه برگه، می تونید کلی از استرس ها و نگرانی های خودتون رو کم کنید و یه نفس راحت بکشید. توی این مقاله می خوایم از سیر تا پیاز این موضوع رو با هم بررسی کنیم؛ از اینکه اعسار اصلاً یعنی چی تا چطوری یه استشهادیه درست و درمون بنویسید و چه مدارکی نیاز دارید. پس با ما همراه باشید تا همه چی براتون روشن بشه.

اعسار از محکوم به چیست؟ ریشه یابی یک مفهوم حقوقی

خب، بیایید اول از همه ببینیم این کلمه عجیب و غریب اعسار یعنی چی. اعسار ریشه عربی داره و به معنای سختی، فقر و تنگدستی هست. توی دنیای حقوق، وقتی میگیم کسی معسر شده، یعنی از نظر مالی توی یه وضعیتی قرار گرفته که نمیتونه بدهی هاش رو بپردازه. حالا این بدهی میتونه پول باشه، میتونه یه مال خاص باشه یا هر چیزی که دادگاه حکم به پرداختش داده.

اعسار به زبان ساده؛ یعنی چی؟

تصور کنید یه بدهی سنگین دارید، مثلاً دادگاه گفته باید ۵۰ میلیون تومن به یکی پرداخت کنید. شما این پول رو ندارید که یکجا پرداخت کنید. خونه ای که توش زندگی می کنید مال خودتونه، اما خب نمی تونید بفروشیدش که بدهی رو بدید. حساب بانکی تون هم خالیه. اینجا شما میتونید ادعای اعسار کنید. یعنی به دادگاه بگید آقا، من پول ندارم، یا بهم مهلت بدید یا اجازه بدید قسطی پرداخت کنم.

فرقش با اعسار از هزینه دادرسی چیه؟

یه وقتایی هم هست که شما میخواید یه شکایتی رو مطرح کنید یا یه پرونده ای رو به جریان بندازید، ولی حتی پول ندارید هزینه دادرسی رو بدید. هزینه دادرسی یعنی اون پولی که باید به دادگاه بدید تا به پرونده تون رسیدگی کنه. اگه از پس این هزینه هم برنیاید، میتونید اعسار از هزینه دادرسی بگیرید. این دو تا از نظر ماهیت فرق دارن؛ اولی برای بدهی بعد از حکم دادگاهه، دومی برای هزینه های اولیه شروع پرونده. البته قانون و روند کلی اثباتش شبیه همه، ولی هدفشون فرق می کنه. تو این مقاله ما بیشتر رو اعسار از محکوم به تمرکز داریم.

آخرش به کجا می رسه؟ مهلت یا قسط بندی؟

نتیجه ای که از درخواست اعسار میگیرید، معمولاً یکی از این دو تاست:

• مهلت: دادگاه ممکنه به شما یه مهلت بده که تو اون مدت بتونید پول رو جور کنید.
• تقسیط: حالت رایج تر اینه که دادگاه بهتون اجازه میده بدهی رو قسطی پرداخت کنید. یعنی هر ماه یه مبلغی رو طبق حکم دادگاه واریز می کنید تا کل بدهی تسویه بشه. این خیلی وقتا یه نفس راحت برای آدمه، چون فشار پرداخت یکجای یه مبلغ بزرگ رو از دوشش برمی داره.

این حرفا از کجا اومده؟ (مستندات قانونی)

اعسار یه موضوع کاملاً قانونیه و بی حساب و کتاب نیست. قانون گذار ما با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی، برای اینکه کسی به خاطر بدهی ناخواسته گرفتار زندان نشه یا تمام زندگی اش از بین نره، قانون اعسار رو وضع کرده. مثلاً توی قانون اعسار و همینطور توی قانون اجرای احکام مدنی، مواد قانونی مشخصی وجود داره که به این موضوع و شرایطش پرداخته. پس خیالتون راحت باشه که این یه حق قانونیه که میشه ازش استفاده کرد.

استشهاد؛ چرا انقدر مهمه؟ (نقش کلیدی در پرونده اعسار)

خب، فرض کنید شما واقعاً معسر شدید و پول ندارید. این حرف رو به دادگاه میزنید. آیا دادگاه همینجوری قبول می کنه؟ معلومه که نه! دادگاه مدرک و دلیل میخواد. اینجاست که «استشهاد» مثل یه ستاره توی پرونده شما می درخشه. استشهادیه، یه جور نامه کتبیه که توی اون چند نفر از کسایی که شما رو میشناسن، شهادت میدن که شما واقعاً توانایی مالی برای پرداخت بدهی تون رو ندارید.

بار اثبات اعسار با کیه؟

این یه قانون کلی توی دادگاهه: «مدعی باید ادعای خودش رو اثبات کنه». پس وقتی شما ادعا می کنید که معسر هستید و نمیتونید بدهی رو بدید، بار اثبات این ادعا با خود شماست. یعنی باید مدارک و شواهدی رو به دادگاه ارائه بدید که حرفتون رو تأیید کنه. استشهادیه، یکی از مهم ترین و گاهی اوقات تنها دلیل اثبات اعسار به حساب میاد.

شهادت شهود، برگ برنده شما

قانون ما به شهادت شهود وزن زیادی میده، مخصوصاً توی پرونده های مالی مثل اعسار. وقتی چند نفر معتبر و قابل اعتماد که از نزدیک شما رو می شناسن، به صورت کتبی و حتی شفاهی در دادگاه، تأیید کنن که شما از پس پرداخت بدهی برنمی آیید و مالی جز مایحتاج ضروری زندگی ندارید، دادگاه خیلی راحت تر ادعای شما رو قبول می کنه.

یادتون باشه، استشهادیه فقط یه کاغذ نیست؛ صدای کساییه که شما رو میشناسن و به نفع شما شهادت میدن. پس باید با دقت و وسواس زیادی آماده بشه.

شرایط لازم برای ادعای اعسار از محکوم به

اینکه صرفاً بگید من پول ندارم، کافی نیست. برای اینکه دادگاه ادعای اعسار شما رو قبول کنه، باید چند تا شرط مهم رو داشته باشید و بتونید اون ها رو اثبات کنید.

وقتی جیب خالیه… (ناتوانی مالی)

اولین و مهم ترین شرط، همون «عدم توانایی مالی» هست. یعنی واقعاً پولی توی دست و بالت نباشه که بتونی بدهی رو یکجا پرداخت کنی. این ناتوانی باید واقعی باشه، نه اینکه شما پول رو داشته باشی ولی نخواهی بدهی! این موضوع خیلی مهمه و دادگاه روی همین بخش خیلی زوم می کنه.

اموالت رو چطور حساب می کنن؟ (به جز مستثنیات دین)

یه نکته مهم دیگه اینه که شما نباید «اموال کافی» داشته باشی که با فروختن یا نقد کردنشون بشه بدهی رو پرداخت کرد. البته اینجا یه استثنای خیلی مهم داریم: «مستثنیات دین». یعنی چی؟ یعنی یه سری اموال هستن که حتی اگه شما بدهی هم داشته باشی، قانون اجازه نمیده اونا رو ازت بگیرن یا بفروشن تا بدهی ات رو پرداخت کنی. این اموال برای ادامه زندگی ضروری ان.

مستثنیات دین؛ یعنی چی و چه چیزایی شاملش میشه؟

مستثنیات دین دقیقاً همون چیزایی هستن که برای یه زندگی معمولی و آبرومندانه بهشون احتیاج دارید و قانون اونا رو از دسترس طلبکار و دادگاه دور نگه میداره. مثلاً:

• مسکن مورد نیاز: همون خونه ای که توش زندگی می کنید و متناسب با شأن شماست. نمیشه برای بدهی خونه رو ازتون بگیرن.
• اثاثیه ضروری منزل: یخچال، تلویزیون، وسایل آشپزخونه و … یعنی چیزایی که بدون اونا زندگی سخت میشه.
• ابزار و لوازم کار: اگه شغلتون به ابزار خاصی نیاز داره (مثلاً یه نجار به ابزار نجاری، یه راننده به ماشینش اگه شغلش باشه)، اونا هم مستثنیات دین حساب میشن.
• پولی که برای گذران زندگی نیاز دارید: تا حدی که برای امرار معاش خودتون و خانواده تون لازمه.
• کتاب و ابزار علمی و پژوهشی: برای دانشجوها و پژوهشگرها.

پس، وقتی میگید معسر هستید، دادگاه نگاه میکنه که آیا شما اموالی بیشتر از این مستثنیات دین دارید یا نه. اگه داشته باشید، ممکنه اعسارتون رد بشه.

نمونه فرم استشهادیه اعسار از محکوم به؛ قدم به قدم

اینجا میرسیم به اصل ماجرا! تنظیم یه استشهادیه درست و حسابی که دادگاه رو قانع کنه. یه استشهادیه خوب باید کامل، دقیق و بدون ابهام باشه. بیایید بخش های مختلفش رو با هم ببینیم:

بخش اول: اطلاعات خود شما (خواهان اعسار)

این قسمت مربوط به شماست که ادعای اعسار می کنید. اطلاعات باید دقیق و کامل باشن:

• نام و نام خانوادگی کامل: دقیقاً مثل شناسنامه.
• نام پدر: برای احراز هویت.
• شماره شناسنامه و کد ملی: باز هم برای احراز هویت دقیق و جلوگیری از اشتباه.
• شغل: شغل فعلی شما چیست؟ (مثلاً کارمند، آزاد، بیکار و…)
• نشانی دقیق: آدرس کامل محل سکونت شما.
• میزان محکوم به و مشخصات پرونده: اینجا باید بگید چقدر بدهی دارید و این بدهی مربوط به کدوم پرونده و کدوم شعبه دادگاهه (شماره پرونده، شعبه صادرکننده رأی).

یه جمله بندی پیشنهادی برای این بخش میتونه این باشه:

«بدین وسیله از کسانی که علم و اطلاع دارند، اینجانب [نام و نام خانوادگی] فرزند [نام پدر] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه] صادره از [محل صدور] با کد ملی [کد ملی] و شغل [شغل] به نشانی دقیق [آدرس دقیق]، که وسیله امرار معاش بنده [توضیح دهید مثلاً حقوق کارگری، درآمد آزاد و…] می باشد، به دلیل عدم تمکن مالی و نداشتن دارایی کافی (به جز مستثنیات دین)، قادر به پرداخت یکجای محکوم به به مبلغ [مبلغ محکوم به به ریال] در پرونده شماره [شماره پرونده] شعبه [شعبه صادرکننده رأی] نمی باشم. لذا از شاهدان محترم استدعا دارم مراتب فوق را با تکمیل فرم ذیل گواهی نمایند.»

بعد از این متن، شما باید امضا و اثر انگشت خودتون رو ثبت کنید.

بخش دوم: حرف های گواه ها (شهود)

این بخش قلب استشهادیه است. هر گواه باید اطلاعات خودش رو بنویسه و شهادت بده. حداقل دو نفر گواه لازم دارید.

• مشخصات کامل هر گواه: دقیقاً مثل شما (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، شغل، نشانی دقیق).
• نحوه و مدت آشنایی با شما: این خیلی مهمه! گواه باید توضیح بده از چه طریقی شما رو میشناسه و چقدره که با شما آشناست (مثلاً همسایه است، همکار بوده، فامیل دور و…).
• شهادت بر وضعیت مالی شما: گواه باید تصریح کنه که شما واقعاً بی پول هستید و اموالی جز مستثنیات دین ندارید.
• تأکید بر راستگویی: گواه باید با تأکید بر راستگویی و در نظر گرفتن خداوند متعال، شهادت خودش رو تکمیل کنه.

یه جمله بندی پیشنهادی برای بخش گواه ها:

گواه اول:

«اینجانب [نام و نام خانوادگی] فرزند [نام پدر] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه] صادره از [محل صدور] با کد ملی [کد ملی] و شغل [شغل] به نشانی [آدرس دقیق]، که از طریق [نحوه آشنایی مثلاً همسایگی] و با توجه به اینکه به مدت [تعداد] ماه/سال با خواهان اعسار معاشرت داشته ام، از وضعیت معیشت و نحوه قانونی امرار معاش و میزان درآمد وی که به مبلغ [میزان درآمد تقریبی ماهیانه یا سالیانه] ریال است، اطلاع کافی دارم. همچنین خواهان اعسار، افزون بر مستثنیات دین، هیچ مال قابل دسترسی ندارد که بتواند به وسیله آن دین خود را بپردازد. با التزام به راستگویی و در نظر گرفتن خداوند متعال، مراتب فوق را گواهی می نمایم.»

بعد از این متن، هر گواه باید امضا و اثر انگشت خودش رو ثبت کنه. همین متن باید برای گواه دوم هم تکرار بشه.

نکاتی که نباید فراموش کنید!

1. صحت و صداقت: مهم ترین نکته، صداقت اطلاعاته. اگه اطلاعات غلط بدید، هم پرونده شما رد میشه و هم ممکنه گواه ها به دردسر بیفتن.
2. امضا و اثر انگشت: هم شما و هم هر دو گواه باید استشهادیه رو امضا و اثر انگشت بزنید. این کار اعتبار سند رو بالا میبره.
3. گواهی امضا: بهتره برای استشهادیه «گواهی امضا» از یه دفتر اسناد رسمی بگیرید. این یعنی یه سردفتر تأیید میکنه که امضاهای زیر استشهادیه واقعاً مربوط به همون افراد هستن. اگه به دفتر اسناد رسمی دسترسی نداشتید، میتونید توی دفتر دادگاه (بخش ابلاغ یا اجرای احکام) امضاها رو بزنید و ازشون بخواید گواهی کنن. این کار جلوی هرگونه ادعا درباره جعلی بودن امضاها رو میگیره.

چه کسانی می توانند شاهد اعسار باشند؟ (شرایط قانونی شهود)

هر کسی نمیتونه برای شما شهادت بده. قانون برای شهود، شرایطی رو در نظر گرفته که باید رعایت بشه تا شهادتشون معتبر باشه.

قواعد عمومی شهادت در قوانین ایران

اول از همه، شهود باید یه سری شرایط عمومی داشته باشن:

• بلوغ: یعنی به سن قانونی (معمولاً 18 سال تمام) رسیده باشن.
• عقل: مجنون یا سفیه نباشن.
• عدالت: یعنی اهل فسق و فجور نباشن و به کارهای خلاف شرع و عرف جامعه شهرت نداشته باشن. این شرط توی دادگاه ها معمولاً با تحقیق از اهالی محل یا سابقه فرد بررسی میشه.

شاهدی که ذینفع نباشه در دعوا

این شرط خیلی مهمه. شاهدی که برای شما شهادت میده، نباید از برنده شدن شما توی پرونده اعسار نفعی ببره. مثلاً اگه شما به شاهد بدهکار باشی و اون بخواد با این شهادت، بدهی خودش رو از شما پس بگیره، شهادتش قبول نیست. باید بی طرف باشه.

آشنایی کافی و کامل با وضعیت مالی و معیشتی خواهان

گواه ها باید از نزدیک شما رو بشناسن و از اوضاع و احوال مالیتون خبر داشته باشن. نمیشه یکی از شما دور باشه و بگه من میدونم اون پول نداره. این آشنایی باید به حدی باشه که بتونن با اطمینان شهادت بدن که شما اموالی ندارید و وضعیت مالیتون چطوره. معمولاً همسایه ها، همکاران قدیمی یا دوستانی که ارتباط نزدیک دارن، گزینه های خوبی برای شهادت هستن.

بلوغ، عقل و عدالت شاهد

همونطور که قبلاً گفتیم، این سه شرط اساسی برای هر شاهدیه. اگه کسی این شرایط رو نداشته باشه، شهادتش از اعتبار ساقط میشه و دادگاه بهش توجهی نمی کنه.

از کی نباید شهادت گرفت؟ (محدودیت ها)

یه سری محدودیت ها هم وجود داره. مثلاً در برخی موارد خاص، خویشاوندی نزدیک میتونه باعث رد شهادت بشه. یا مثلاً اگه گواه با طرف مقابل دعوا (یعنی طلبکار شما) دشمنی شخصی داشته باشه، ممکنه شهادتش پذیرفته نشه. این چیزا رو وکیل ها خیلی خوب می دونن و میتونن راهنماییتون کنن.

مدارک لازم برای طرح دعوای اعسار (علاوه بر استشهادیه)

استشهادیه خیلی مهمه، ولی تنها مدرک نیست. برای اینکه پرونده اعسار شما کامل باشه و دادگاه سریع تر بهش رسیدگی کنه، باید یه سری مدارک دیگه هم همراه داشته باشید:

حکم محکومیت قطعی

اولین و مهم ترین مدرک، همون «حکم قطعی دادگاه» هست که شما رو محکوم به پرداخت یه مبلغ یا مالی کرده. باید کپی مصدق (یعنی کپی برابر اصل شده) این حکم رو به دادخواست اعسار پیوست کنید. بدون این حکم، اصلاً پرونده اعسار معنی نداره.

لیستی از دارایی ها و درآمدها (همه چی!)

شما باید یه لیست کامل و دقیق از تمام اموال، دارایی ها و درآمدهاتون رو به دادگاه ارائه بدید. این لیست شامل:

• اموال منقول: مثل ماشین، موتور، طلا، هر وسیله قیمتی که قابل جابجاییه.
• اموال غیرمنقول: مثل زمین، آپارتمان، مغازه (البته به جز مستثنیات دین).
• درآمدها: حقوق ثابت ماهانه، درآمد از شغل آزاد، اجاره ای که میگیرید و…
• بدهی ها: اگه به کس دیگه ای هم بدهکارید، اون رو هم باید بگید.

هدف از این لیست، نشون دادن وضعیت مالی واقعی شماست.

گردش مالی سه سال اخیر؛ چرا مهمه؟

دادگاه میخواد ببینه توی سه سال گذشته چه پول هایی به حساب شما اومده و از حسابتون خارج شده. پس باید صورت حساب گردش مالی تمامی حساب های بانکی خودتون (حساب های قرض الحسنه، جاری، سپرده کوتاه مدت و بلند مدت) رو از بانک بگیرید و ارائه بدید. این مدرک برای دادگاه خیلی ارزشمنده تا بفهمه شما واقعاً از چه زمانی دچار مشکلات مالی شدید.

استعلام از اداره ها؛ پای ثابت کار

بعضی وقتا دادگاه خودش برای اطمینان بیشتر، از مراجع مختلف استعلام میگیره تا مطمئن بشه شما اموال پنهانی ندارید. مثلاً:

• اداره ثبت اسناد: برای اینکه ببینه شما ملک یا اموال ثبت شده به نامتون دارید یا نه.
• راهور (پلیس راهنمایی و رانندگی): برای بررسی اینکه شما خودرو یا موتورسیکلت به نامتون دارید یا خیر.
• بانک ها: برای تأیید وضعیت حساب های بانکی.

پس اگه این استعلام ها هم در پرونده باشه، خیلی به نفعتونه.

بقیه مدارکی که به کار می آیند

هر مدرک دیگه ای که میتونه نشون بده شما پول ندارید، به کارتون میاد. مثلاً:

• مدارک پزشکی: اگه شما یا یکی از اعضای خانواده تون بیماری خاصی دارید و هزینه های درمانی بالا دارید، این مدارک میتونن اثبات کنن که بخش زیادی از درآمدتون صرف درمان میشه.
• اجاره نامه: اگه مستأجرید، اجاره نامه نشون میده که بخشی از درآمدتون صرف اجاره خونه میشه.
• مدارک مربوط به افراد تحت تکفل: اگه همسر، فرزند یا پدر و مادر سالخورده ای دارید که تحت تکفل شما هستند، این هم میتونه روی تصمیم دادگاه تأثیرگذار باشه.

مراحل رسیدگی به دعوای اعسار از محکوم به در دادگاه

خب، مدارک رو آماده کردید، استشهادیه هم دارید. حالا باید بریم دادگاه! رسیدگی به پرونده اعسار هم مثل بقیه پرونده ها مراحل خاص خودش رو داره که بهتره از قبل بدونید.

دادخواست اعسار رو کجا ببریم؟

اولین قدم، تنظیم دادخواست اعسار هست. این دادخواست رو باید به دادگاهی بدید که حکم اولیه محکومیت شما رو صادر کرده. مثلاً اگه دادگاه حقوقی شهر الف شما رو محکوم کرده، باید دادخواست اعسارتون رو هم به همون دادگاه بدید.

آماده کردن پرونده و ارسال

بعد از تنظیم دادخواست، باید تمام مدارکی که گفتیم (حکم قطعی، استشهادیه، لیست اموال، گردش حساب و…) رو ضمیمه دادخواست کنید. همه رو مرتب کنید و از طریق دفاتر خدمات قضایی الکترونیک به دادگاه بفرستید. دیگه لازم نیست خودتون حضوری برید دادگاه.

نوبت دادگاه و ابلاغ ها

وقتی دادخواست شما ثبت شد، دادگاه یه وقت برای رسیدگی تعیین می کنه و به شما (خواهان اعسار) و طرف مقابلتون (محکوم له یا همون طلبکار) ابلاغیه میفرسته. این ابلاغیه از طریق سامانه ثنا براتون میاد و میگه که چه زمانی و در کدوم شعبه دادگاه باید حاضر بشید.

جلسه رسیدگی؛ گواه ها رو هم بیارید!

روز دادگاه، شما باید به همراه گواه هاتون توی جلسه حاضر بشید. دادگاه از گواه ها شفاهی شهادت میگیره و سوالاتی در مورد وضعیت مالی شما ازشون میپرسه. طرف مقابل هم میتونه سوالاتی رو از گواه ها بپرسه یا مدارکی رو برای رد اعسار شما ارائه بده. اینجا ممکنه شما و وکیلتون هم توضیحاتی بدید.

حرف آخر دادگاه؛ قبول یا رد؟

بعد از شنیدن حرف های طرفین و شهادت گواه ها و بررسی مدارک، دادگاه رأی خودش رو صادر می کنه. این رأی میتونه قبول اعسار شما باشه (که معمولاً منجر به تقسیط میشه) یا رد اعسار.

اگه با رای دادگاه مشکل داشتید… (تجدیدنظر)

اگه دادگاه رأی به رد اعسار شما داد، یا حتی اگه طرف مقابل (طلبکار) با رأی دادگاه در مورد اعسار شما مشکل داشت، میتونن ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی، به اون رأی اعتراض کنن و درخواست تجدیدنظرخواهی بدن. پرونده میره دادگاه تجدیدنظر و اونجا دوباره بررسی میشه. حتی بعد از تجدیدنظر هم در شرایط خاص، میشه درخواست فرجام خواهی داد که پیچیدگی های خاص خودش رو داره.

تفاوت اعسار از محکوم به و تقسیط محکوم به: انتخابی هوشمندانه

بعضی وقتا این دو مفهوم با هم اشتباه گرفته میشن. اعسار یه ادعای کلیه که شما توانایی پرداخت بدهی رو نداری. تقسیط، نتیجه ای از پذیرش اعسار یا یه درخواست جداگونه برای پرداخت قسطیه. بیا دقیق تر ببینیم:

تقسیط محکوم به؛ یه راهکار دیگه

«تقسیط محکوم به» یعنی شما از دادگاه میخواید اجازه بده بدهی تون رو به صورت قسطی پرداخت کنید. این درخواست میتونه جزء درخواست اعسار باشه، یعنی وقتی اعسار شما ثابت شد، دادگاه رأی به تقسیط میده. یا میتونه به صورت جداگانه مطرح بشه. مثلاً شما شاید کاملاً معسر نباشید، یعنی یه مقدار دارایی داشته باشید ولی خب بازم نمیتونید کل بدهی رو یکجا بدید. اینجا میتونید فقط درخواست تقسیط بدید.

هر کدوم چه شرایط و نتیجه ای دارن؟

اعسار:

• شرایط: ناتوانی کامل از پرداخت یکجای بدهی و نداشتن اموالی جز مستثنیات دین. بار اثباتش خیلی سنگینه و نیاز به شهادت شهود و مدارک محکم داره.
• نتیجه: اگه قبول بشه، معمولاً حکم به تقسیط داده میشه. در موارد نادر، مهلت هم ممکنه داده بشه. خوبی اش اینه که تا زمان رأی اعسار، حکم جلب یا توقیف اموال شما (به جز مستثنیات دین) متوقف میشه.

تقسیط (جداگانه):

• شرایط: ممکنه وضعیت مالی شما اونقدر بد نباشه که کاملاً معسر باشید، اما بازم پرداخت یکجای بدهی براتون سخته. نیازش به اثبات ناتوانی کامل مالی مثل اعسار نیست، بلکه بیشتر اثبات می کنه که پرداخت یکجا سخت و غیرممکنه.
• نتیجه: دادگاه با توجه به درآمد و دارایی های شما، مبلغ و تعداد اقساط رو تعیین می کنه.

میشه همزمان درخواست اعسار و تقسیط را مطرح کرد؟

بله، میشه. در واقع، خیلی از دادخواست های اعسار، «اعسار از پرداخت محکوم به و تقسیط آن» هستن. یعنی شما اولاً ادعا می کنید معسرید و توانایی پرداخت ندارید، دوماً از دادگاه می خواید اگه اعسارتون رو قبول کرد، بدهی رو براتون قسطی کنه. اینجوری با یک تیر دو نشون میزنید و اگه اعسارتون هم کامل ثابت نشه، دادگاه میتونه حداقل به تقسیط رأی بده.

عواقب و مجازات شهادت دروغ در دعوای اعسار

دیدید که شهادت شهود چقدر توی پرونده اعسار مهمه؟ همین اهمیت باعث میشه که قانون برای شهادت دروغ، مجازات های سنگینی در نظر بگیره. پس هیچ وقت به خاطر کسی، شهادت دروغ ندید!

پای مجازات کیفری در میونه!

شهادت کذب یا دروغ، یه جرم کیفری محسوب میشه. اگه ثابت بشه که یه نفر عمداً و آگاهانه شهادت دروغ داده، میتونه محکوم به:

• حبس: برای شهادت دروغ توی دادگاه، حبس از شش ماه تا دو سال در نظر گرفته میشه.
• جزای نقدی: علاوه بر حبس، ممکنه به پرداخت جریمه نقدی هم محکوم بشه.

پس، کسی که شهادت دروغ میده، فقط به یه نفر ظلم نکرده؛ به کل سیستم قضایی و عدالت جامعه ضربه زده و باید تاوانش رو پس بده.

مسئولیت مدنی شاهد دروغگو

جدا از مجازات کیفری، شاهد دروغگو مسئولیت مدنی هم داره. یعنی چی؟ یعنی اگه به خاطر شهادت دروغ اون، به شما یا به طرف مقابلتون خسارتی وارد بشه، اون شاهد باید خسارت رو جبران کنه. مثلاً اگه به خاطر شهادت دروغ، اعسار شما قبول نشه و مجبور بشید پول رو با سختی های زیاد بپردازید، میتونید از اون شاهد دروغگو شکایت کنید و خسارت بگیرید.

کل پرونده رو به باد میده!

حتی اگه شهادت دروغ بعد از صدور حکم اعسار هم کشف بشه، حکم اعسار شما باطل میشه. یعنی تمام زحمات و وقتی که گذاشتید از بین میره و وضعیت شما دوباره به حالت اول برمی گرده. این یعنی عملاً فرصت مهمی رو از دست میدید و ممکنه با عواقب بدتری هم روبرو بشید.

---

سوالات متداول

آیا برای اعسار حتماً به وکیل نیاز است؟

خب، از نظر قانونی نیازی نیست که حتماً وکیل بگیرید، خودتون هم میتونید دادخواست بدید و مراحل رو طی کنید. اما راستش رو بخواهید، پرونده های حقوقی مثل اعسار ریزه کاری های زیادی دارن که شاید یه آدم عادی سر ازشون درنیاره. یه وکیل متخصص میتونه خیلی بهتون کمک کنه؛ از تنظیم دقیق دادخواست و استشهادیه گرفته تا راهنمایی در مورد مدارک لازم و نحوه صحبت کردن در دادگاه. پس اگه توانش رو دارید، حتماً با یه وکیل مشورت کنید یا کار رو بهش بسپارید تا خیالتون راحت باشه و شانس موفقیتتون بالا بره.

اگر پس از صدور حکم اعسار، محکوم علیه اموال جدیدی به دست آورد چه می شود؟

اگه دادگاه اعسار شما رو قبول کرد و مثلاً بدهی تون قسطی شد، اما بعد از مدتی شما یه ارثیه بهتون رسید، یا برنده لاتاری شدید و پولدار شدید، اینجا وظیفه دارید که این موضوع رو به دادگاه اطلاع بدید. اگه اطلاع ندید و طرف مقابل (طلبکار) متوجه بشه، میتونه از دادگاه درخواست کنه که دوباره پرونده شما بررسی بشه. اگه ثابت بشه شما دیگه معسر نیستید، اقساطتون باطل میشه و باید بدهی رو یکجا پرداخت کنید.

اعسار از پرداخت مهریه چگونه است و چه تفاوتی دارد؟

اعسار از پرداخت مهریه هم دقیقاً مثل اعسار از محکوم به است. وقتی یه مرد محکوم به پرداخت مهریه میشه و توانایی پرداخت یکجای اون رو نداره، میتونه درخواست اعسار از پرداخت مهریه رو بده. روند کار هم شبیه همون اعسار از محکوم به هست؛ یعنی باید ناتوانی مالی خودش رو ثابت کنه، استشهادیه ببره، مدارک ارائه بده و درخواست تقسیط مهریه رو مطرح کنه. تفاوت اصلی در نوع بدهی و قوانین خاص مربوط به مهریه است، اما اصول کلی رسیدگی به اعسار یکسانه.

آیا استشهادیه باید حتماً در دفتر اسناد رسمی گواهی امضا شود؟

همونطور که قبلاً گفتیم، بهتره که استشهادیه رو در دفتر اسناد رسمی گواهی امضا کنید. این کار اعتبار استشهادیه رو خیلی بالا میبره و جلوی هرگونه ادعا درباره جعلی بودن امضاها رو میگیره. اما اگه به هر دلیلی نتونستید برید دفتر اسناد رسمی، میتونید توی دفتر دادگاه (معمولاً بخش ابلاغ یا اجرای احکام) امضاها رو بزنید و ازشون بخواید که تأیید کنن. در هر صورت، یه جوری باید امضاها تأیید شده باشن تا دادگاه بهشون اعتماد کنه.

هزینه دادرسی دعوای اعسار چقدر است؟

یکی از خوبی های دعوای اعسار اینه که خودش هزینه دادرسی نداره! یعنی شما وقتی دادخواست اعسار میدید، لازم نیست برای خود اون دادخواست پولی به دادگاه بدید. این به خاطر اینه که کسی که معسر شده، اصلاً توان پرداخت هزینه دادرسی رو هم نداره. البته این فقط مربوط به خود دادخواست اعساره، هزینه های جانبی مثل کپی برابر اصل کردن مدارک یا گواهی امضا ممکنه داشته باشه.

---

نتیجه گیری

خب، به انتهای مسیر رسیدیم! دیدید که استشهاد اعسار از محکوم به چقدر میتونه توی یه شرایط سخت مالی به داد آدم برسه. این فقط یه فرم ساده نیست، یه راهکاره قانونیه که بهتون اجازه میده نفس بکشید و بدهی هاتون رو به شکل منطقی تری پرداخت کنید. از مفهوم اعسار و فرقش با بقیه چیزها حرف زدیم، فهمیدیم که استشهادیه چقدر توی این مسیر مهمه و چه شرایطی برای گواه ها لازم داریم. تازه، مدارک مورد نیاز و مراحل دادگاه رو هم قدم به قدم با هم مرور کردیم.

اما تهش یه چیزی رو یادتون باشه: دنیای حقوق پر از پیچ و خمه. با اینکه ما سعی کردیم همه چیز رو ساده و خودمانی توضیح بدیم، ولی هر پرونده ای شرایط خاص خودش رو داره. کوچکترین اشتباه توی تنظیم مدارک یا روند پرونده میتونه شما رو به دردسر بندازه. پس بهترین کار اینه که حتماً با یه وکیل متخصص تو این زمینه مشورت کنید. یه وکیل خوب میتونه مثل یه نقشه راهنمایی تون کنه و نذاره که توی این مسیر گم بشید. با کمک یه وکیل، میتونید با خیال راحت تر قدم بردارید و شانس موفقیتتون رو توی پرونده اعسار حسابی بالا ببرید. پس اگه درگیر این مشکل هستید، دست بجنبانید و کمک بگیرید!