ایا برای قصاص باید پول داد

بله، در مواردی خاص و استثنایی که در قانون مجازات اسلامی به آن "تفاضل دیه" می گویند، ممکن است اولیای دم مقتول برای اجرای حکم قصاص، مجبور به پرداخت مبلغی به خانواده قاتل شوند. این موضوع یکی از جنبه های حساس و کمی پیچیده در قوانین کیفری ماست که ابهامات زیادی رو برای خیلی ها به وجود آورده.

تاحالا حتماً برای شما یا اطرافیانتان پیش اومده که با شنیدن کلمه "قصاص"، فکر کنید دیگه همه چیز تموم شده و عدالت اجرا میشه. اما بعضی وقت ها، قضیه اونقدرها هم که به نظر میاد ساده نیست و ممکنه پای یک سری مسائل مالی به پرونده باز بشه. سوال "آیا برای قصاص باید پول داد؟" دقیقاً همین ابهام رو نشون میده. خیلی ها فکر می کنن حق قصاص، بدون چون و چرا اجرا میشه و نباید هیچ هزینه ای برای احقاق حق پرداخت بشه. اما قانون ما، بر اساس مبانی فقهی، در موارد مشخصی شرط گذاشته که برای اجرای قصاص، باید تفاضل دیه پرداخت بشه. این مقاله قراره پرده از این پیچیدگی ها برداره و بهتون بگه این "تفاضل دیه" دقیقاً چیه، در چه شرایطی باید پرداخت بشه و اصلاً چرا چنین قانونی وجود داره. پس اگه دنبال یک راهنمای جامع و البته به زبان خودمانی در مورد این موضوع هستید، تا آخر این مطلب با ما همراه باشید.

قصاص و دیه: دو روی یک سکه در قانون ما

قبل از اینکه بریم سراغ بحث اصلی تفاضل دیه و این که "آیا برای قصاص باید پول داد"، بد نیست اول یه مرور کوچیک روی دو تا مفهوم خیلی مهم تو قانون مجازات اسلامی داشته باشیم: یکی "قصاص" و اون یکی "دیه". این دو تا، هرچند به هم مرتبط هستن، ولی تفاوت های اساسی با هم دارن که دونستنشون حسابی کمکتون می کنه تا ماجرا رو بهتر بفهمید.

قصاص چیه؟

تصور کنید یه اتفاق وحشتناک افتاده و کسی به عمد، جون یه نفر دیگه رو گرفته. اینجا اولین چیزی که به ذهن اولیای دم (یعنی خانواده مقتول) می رسه، "قصاص" هست. قصاص، دقیقاً یعنی "مجازات کردن قاتل به همان شکلی که عمل رو انجام داده". در مورد قتل، قصاص یعنی "جان در برابر جان". یعنی اگه کسی عمداً جون یه نفر رو گرفته، حق اولیای دم اینه که درخواست کنن تا قاتل هم قصاص بشه. این یک حق شرعی و قانونیه که به اولیای دم داده شده.

دیه چیه؟

حالا "دیه" فرق داره. دیه، در واقع یک غرامت مالیه. یعنی یک مبلغ مشخص از پول که به خاطر جنایتی که اتفاق افتاده (مثلاً قتل یا آسیب بدنی)، به قربانی یا اولیای دم پرداخت میشه. دیه معمولاً وقتی مطرح میشه که: الف) قتل غیرعمد بوده، یا ب) اولیای دم مقتول، به جای قصاص، راضی میشن که دیه بگیرن و از حق قصاصشون بگذرن. در واقع، دیه جایگزین قصاص در بعضی موارد میشه و هدفش جبران خسارت مالی و معنوی وارد شده به خانواده مقتوله.

تفاوت اصلی این دو تا

اصلی ترین فرقشون اینه که قصاص، مجازات "عین جنایت" هست؛ یعنی همون کاری که قاتل کرده، سر خودش میاد. اما دیه، جبران "خسارت مالی" هست. قصاص حق اولیای دمه و اختیارش دست اوناست، اما دیه، ممکنه حتی بدون رضایت اولیای دم (در قتل های غیرعمد) هم واجب بشه. اینو یادتون باشه که اصل تو قتل عمد، قصاصه و پرداخت پول توسط اولیای دم، یک استثنا به حساب میاد.

تفاضل دیه (یا فاضل دیه): اون پولی که شاید باید داد

خب، رسیدیم به بخش مهم و شاید کمی گیج کننده ماجرا، یعنی "تفاضل دیه" یا همون "فاضل دیه". خیلی ها این اصطلاح رو با "هزینه اعدام قاتل" یا حتی "پول طناب دار" اشتباه می گیرن. بیاین ببینیم قضیه از چه قراره.

این "تفاضل دیه" از کجا اومده؟

همونطور که گفتیم، قصاص، یعنی جان در برابر جان. ولی قانون ما، بر اساس فقه اسلامی، یک سری ملاحظات رو در نظر گرفته. گاهی وقت ها، برای اینکه قصاص به عدالت نزدیک تر باشه و کسی بیش از حقش مجازات نشه، یا حقوق همه طرفین رعایت بشه، گفته شده که اولیای دم مقتول باید "تفاضل دیه" (یا "فاضل دیه") رو پرداخت کنن. این یعنی چی؟ یعنی "تفاوت مبلغ دیه". اگه دیه قاتل و مقتول برابر نباشه یا شرایط خاص دیگه ای وجود داشته باشه، برای اینکه قصاص اجرا بشه، ممکنه لازم باشه این تفاوت پرداخت بشه تا توازن برقرار بشه.

پس "هزینه اعدام قاتل" یا "پول طناب دار" چی میشه؟

راستش رو بخواین، اصطلاح "هزینه اعدام قاتل" یا "پول طناب دار"، یک اصطلاح عامیانه و غیرحقوقیه. تو هیچ ماده قانونی ای شما چنین عنوانی رو پیدا نمی کنید. این ها عباراتی هستن که مردم تو گفت وگوهای روزمره استفاده می کنن تا همون مفهوم "تفاضل دیه" رو برسونن. پس اگه شنیدید کسی میگه "باید پول طناب دار داد"، منظورش همون تفاضل دیه است که در شرایط خاصی برای اجرای قصاص لازمه. قانونگذار با این کار، قصد داشته هم حق قصاص اولیای دم رو حفظ کنه و هم جلوی هرگونه بی عدالتی و تجاوز از حد رو بگیره. در واقع هدف اینه که قصاص، دقیقاً به اندازه جنایت باشه و نه بیشتر.

کی باید برای قصاص پول داد؟ موارد الزامی پرداخت تفاضل دیه توسط اولیای دم

حالا که فهمیدیم تفاضل دیه چیه، بریم سراغ اصل کاری! یعنی "تو چه مواردی خانواده مقتول باید برای قصاص پول بده؟" قانون مجازات اسلامی، سه تا حالت اصلی رو برای پرداخت تفاضل دیه در نظر گرفته که اونا رو با هم مرور می کنیم:

وقتی قاتل مرد باشه و مقتول زن: تفاوت دیه زن و مرد

این مورد، شاید آشناترین و بحث برانگیزترین حالت باشه. طبق ماده 550 قانون مجازات اسلامی، "دیه قتل زن، نصف دیه مرد است." یعنی دیه کامل یک زن، نصف دیه کامل یک مرد محاسبه میشه. حالا این یعنی چی؟

• سناریو اصلی (قاتل مرد، مقتول زن): فرض کنید یه مردی، یک زن رو عمداً به قتل رسونده. اینجا اگه اولیای دم زن بخوان قاتل رو قصاص کنن (یعنی مرد رو اعدام کنن)، چون دیه یک مرد بیشتر از دیه یک زنه، اولیای دم زن باید "نصف دیه کامل مرد" رو به خانواده قاتل پرداخت کنن. به این کار "رد فاضل دیه" یا "پرداخت تفاضل دیه" میگن. تازه اگه قاتل مرد، غیرمسلمان باشه، طبق ماده 382 قانون مجازات اسلامی، نیازی به پرداخت این تفاضل دیه نیست و اولیای دم مقتول مسلمان می تونن بدون پرداخت وجه، قاتل غیرمسلمان رو قصاص کنن.
• سناریو کمتر رایج (قاتل زن، مقتول مرد): حالا اگه یک زن، یک مرد رو به قتل برسونه، دیگه نیازی به پرداخت تفاضل دیه نیست. چون دیه زن نصف دیه مرده و اینجا اولیای دم مرد (که دیه شان بیشتره)، حق قصاص کامل زن رو دارن و پولی هم به کسی نمیدن.

چند نفر یه نفر رو به قتل برسونن (تعدد قاتلین)

حالا فرض کنید یه نفر کشته شده، اما توسط دو نفر یا بیشتر. یعنی چند تا قاتل، دست به یکی کردن و جون یه نفر رو گرفتن. این مورد تو ماده 373 قانون مجازات اسلامی اومده. قضیه از این قراره که:

اگه اولیای دم مقتول بخوان همه قاتلین رو قصاص کنن، باید "سهم دیه مازاد" رو به اولیای دم قاتلین پرداخت کنن. مثلاً اگه دو نفر یه نفر رو کشتن، قصاص هر دو نفر باعث میشه که دو تا جان در برابر یک جان قصاص بشه. برای همین، اولیای دم مقتول باید دیه مازاد (یعنی یک دیه کامل) رو به خانواده قاتلین پرداخت کنن. اما اگه اولیای دم بخوان فقط یکی از قاتلین رو قصاص کنن، اون قاتل که قراره قصاص بشه، باید سهم دیه بقیه شریکان جرمش رو که قصاص نمی شن، خودش به اولیای دم پرداخت کنه.

اولیای دم به جون هم بیفتن! (اختلاف نظر اولیای دم)

گاهی وقت ها، اولیای دم یک مقتول، خودشون سرِ قصاص یا دیه با هم اختلاف نظر پیدا می کنن. مثلاً بعضی ها می گن "قصاص"، بعضی ها می گن "دیه" و بعضی ها هم کلاً می بخشن! تو این حالت، طبق ماده 423 قانون مجازات اسلامی، اوضاع کمی پیچیده میشه:

• اگه بعضی از اولیای دم بگن "ما دیه می خوایم" یا "ما بخشیدیم"، اون دسته از اولیای دمی که اصرار به قصاص دارن، باید سهم دیه بقیه رو، یا به خودشون (اگه دیه بخوان) و یا به خانواده قاتل (اگه بخشیده باشن) پرداخت کنن.
• حالا اگه بین اولیای دم، ولی دم "صغیر" (بچه یا کسی که هنوز به سن قانونی نرسیده) هم وجود داشته باشه، قضیه حساس تره. حق قصاص صغیر، باید توسط قیم یا ولی شرعی اش حفظ بشه. معمولاً در این موارد، تا زمانی که ولی دم صغیر به سن قانونی نرسه، اجرای قصاص به تعویق میفته یا با اذن دادستان، سهم دیه او برایش محفوظ میشه.

در تمام این موارد، اصل بر اینه که هیچ حقی از بین نره و عدالت به بهترین شکل ممکن اجرا بشه. پرداخت تفاضل دیه، نه برای "خریدن حق قصاص"، بلکه برای "توازن در اجرای قصاص" هست.

چطور تفاضل دیه رو حساب کنیم؟

بعد از اینکه فهمیدیم تفاضل دیه در چه مواردی مطرح میشه، حتماً این سوال براتون پیش میاد که "حالا چطوری این تفاضل دیه رو حساب می کنن؟" راستش، محاسبه اش خیلی پیچیده نیست و با چند تا مثال ساده میشه قضیه رو روشن کرد:

فرمول کلی محاسبه

نحوه محاسبه تفاضل دیه کاملاً بستگی به این داره که کدوم یکی از سه مورد بالا اتفاق افتاده باشه:

1. قاتل مرد و مقتول زن: اگه یه مرد، زن رو کشته، اولیای دم زن باید نصف دیه کامل یک مرد رو به خانواده قاتل بپردازن. مثلاً اگه دیه کامل مرد امسال X تومان باشه، اولیای دم زن باید X/2 تومان رو بپردازن.
2. تعدد قاتلین برای یک مقتول: اگه دو نفر یه نفر رو کشتن و اولیای دم مقتول بخوان هر دو قاتل رو قصاص کنن، باید یک دیه کامل رو به خانواده قاتلین (به صورت مساوی بینشون تقسیم میشه) پرداخت کنن. یعنی "دیه کامل یک انسان – دیه مقتول" که اینجا میشه "یک دیه کامل". اگه تعداد قاتلین بیشتر باشه، به همین نسبت دیه مازاد بیشتر میشه.
3. اختلاف اولیای دم: اینجا باید سهم دیه اونایی که قصاص نمی خوان یا گذشت کردن، محاسبه بشه. مثلاً اگه مقتول سه تا ولی دم داشته باشه و یکی از اونا گذشت کنه، دو ولی دم دیگه که خواهان قصاص هستن، باید یک سوم دیه کامل رو به خانواده قاتل (بابت سهم اون ولی دم که گذشت کرده) پرداخت کنن. یا اگه یکی از ولی دم ها صغیر باشه، سهم دیه اون صغیر رو باید به حسابش واریز کنن.

نرخ دیه امسال چقدره؟

مبلغ دیه کامل انسان هر سال توسط رئیس قوه قضاییه اعلام میشه و معمولاً با توجه به نرخ تورم و شرایط اقتصادی تغییر می کنه. مثلاً نرخ دیه کامل انسان در سال 1403، 1 میلیارد و 200 میلیون تومان در ماه های غیرحرام و 1 میلیارد و 600 میلیون تومان در ماه های حرام تعیین شده. پس همیشه باید حواسمون به نرخ دیه همون سالی که حکم قصاص اجرا میشه، باشه. این نرخ مبنای محاسبه تفاضل دیه قرار می گیره.

برای اینکه همه چیز شفاف باشه، مثلاً اگه در سال 1403، مردی زنی رو بکشه و اولیای دم زن بخوان مرد رو قصاص کنن، باید نصف دیه کامل یک مرد (یعنی 600 میلیون تومان در ماه غیرحرام) رو به خانواده قاتل پرداخت کنن. این مبلغ دقیقاً همون تفاضل دیه است.

پول نداشته باشیم چی؟ پرداخت تفاضل دیه از بیت المال (خزانه عمومی)

اینجا یه سوال مهم پیش میاد: "اگه اولیای دم مقتول برای پرداخت تفاضل دیه، پول نداشته باشن، تکلیف چیه؟ آیا قصاص اجرا نمیشه؟" خبر خوب اینه که قانون ما برای این مورد هم چاره ای اندیشیده و راهکاری رو در نظر گرفته. گاهی اوقات، "بیت المال" (همون خزانه عمومی دولت) وارد عمل میشه و این هزینه رو تقبل می کنه.

بیت المال کی وارد عمل میشه؟ (ماده 429 قانون مجازات اسلامی)

طبق ماده 429 قانون مجازات اسلامی، چند تا حالت هست که بیت المال میتونه برای پرداخت تفاضل دیه کمک کنه:

1. نبود یا عدم شناسایی اولیای دم: اگه مقتول ولی دمی نداشته باشه یا اولیای دمش معلوم نباشن، در این صورت "ولی فقیه" (رهبر) به عنوان ولی دم مقتول شناخته میشه. اگه برای اجرای قصاص، نیاز به پرداخت تفاضل دیه باشه، فقها معمولاً این پرداخت رو از بیت المال مجاز می دونن. چون "اذن در شیء، مستلزم اذن در لوازم آن است"؛ یعنی وقتی اجازه قصاص هست، پس فراهم کردن مقدماتش (مثل پرداخت تفاضل دیه) هم جایزه.
2. عدم تمکن مالی اولیای دم: این یکی خیلی مهمه. اگه اولیای دمی که درخواست قصاص رو دارن، خودشون از نظر مالی توانایی پرداخت تفاضل دیه رو نداشته باشن، می تونن این موضوع رو به دادستان اطلاع بدن. اگه "اعسار" (همون ناتوانی مالی) اولیای دم برای دادستان محرز بشه و این پرونده، "نظم و امنیت عمومی رو به هم زده باشه" یا "احساسات عمومی رو جریحه دار کرده باشه"، با "درخواست دادستان و تایید رئیس قوه قضاییه"، مبلغ تفاضل دیه از بیت المال پرداخت میشه. این یعنی قانونگذار حواسش به عدالت اجتماعی و حفظ آرامش جامعه هم هست.

نقش دادستان و رئیس قوه قضاییه

همونطور که دیدیم، تو این موارد نقش دادستان و رئیس قوه قضاییه خیلی پررنگه. دادستان اول باید وضعیت مالی اولیای دم رو بررسی کنه و اگه واقعاً توان پرداخت تفاضل دیه رو نداشتن، موضوع رو به رئیس قوه قضاییه گزارش بده. بعد از تأیید ایشون، پرداخت از بیت المال انجام میشه. این روند تضمین می کنه که هم حق اولیای دم رعایت بشه و هم بار مالی سنگینی بهشون تحمیل نشه.

دیگه چه وقت هایی بیت المال کمک می کنه؟

گاهی اوقات ممکنه قاتل، مدت زیادی تو زندان باشه و تکلیفش مشخص نشه، مثلاً به خاطر اینکه اولیای دم نتونستن تفاضل دیه رو پرداخت کنن. در چنین شرایطی، اگه قاتل شکایت کنه، دادگاه میتونه به اولیای دم یه مهلت مشخص بده تا یا قصاص کنن، یا رضایت بدن، یا دیه رو دریافت کنن. اگه بازم تو اون مهلت مشخص، اولیای دم نتونستن یا نخواستن تفاضل دیه رو پرداخت کنن و شرایط پرداخت از بیت المال فراهم بود (همون مواردی که گفتیم جریحه دار شدن احساس عمومی و عدم تمکن)، باز هم بیت المال میتونه وارد عمل بشه.

چرا اصلا تفاضل دیه وجود داره؟ فلسفه این قانون

ممکنه با خودتون بگید "چرا اصلا باید چنین قانونی وجود داشته باشه؟" یا "مگه میشه برای قصاص قاتل عزیزمون، خودمون هم پول بدیم؟" این سوالات کاملاً طبیعیه و خیلی ها رو درگیر خودش می کنه. اما این قانون هم مثل بقیه قوانین، بر اساس یک سری مبانی و دلایل فقهی و حقوقی وضع شده که دونستنشون میتونه دیدگاهتون رو عوض کنه.

ریشه های فقهی و حقوقی

مبانی تفاضل دیه، عمدتاً از فقه اسلامی و احادیث نشأت می گیره. تو فقه شیعه، بر اساس نظرات برخی از فقها، برای اینکه قصاص، دقیقاً به "عین جنایت" باشه و نه بیشتر، و همچنین برای اینکه بین دیه زن و مرد، توازن رعایت بشه (که ریشه های تاریخی و اجتماعی داره)، این "تفاضل" در نظر گرفته شده. هدف اصلی اینه که هیچ خونی هدر نره و هیچ جانی هم بیشتر از حقش گرفته نشه. از نظر حقوقی هم، قانونگذار با در نظر گرفتن این مبانی، تلاش کرده تا یک سازوکار عادلانه برای اجرای قصاص در شرایط پیچیده ایجاد کنه.

حفظ عدالت و توازن

یکی از مهمترین دلایل وجود تفاضل دیه، حفظ "عدالت" و "توازن" هست. شاید از نظر عرفی، پرداخت پول توسط خانواده مقتول برای قصاص قاتل، غیرمنطقی به نظر برسه. اما قانونگذار به این نگاه می کنه که اگه مثلاً یک مرد به خاطر قتل یک زن قصاص بشه، در واقع یک جان با "ارزش دیه" بیشتر، در برابر جانی با "ارزش دیه" کمتر قصاص شده. برای برقراری توازن و جلوگیری از "زیاده روی" در مجازات (یعنی گرفتن یک جان با ارزش بیشتر، در برابر یک جان با ارزش کمتر)، این تفاضل دیه وارد عمل میشه. این پرداخت، در واقع جبران اون "تفاوت ارزشی" است که در فقه برای دیه زن و مرد قائل شدن.

یه نگاه به انتقادات رایج

البته که این قانون هم مثل خیلی از قوانین دیگه، منتقدین خودش رو داره. خیلی ها معتقدن که در نگاه برابری حقوق انسان ها، نباید تفاوتی بین دیه زن و مرد وجود داشته باشه و این قانون، بار سنگینی رو بر دوش خانواده های مقتول میذاره، مخصوصاً اونایی که توان مالی زیادی ندارن. این انتقادات، بیشتر از دیدگاه حقوق بشری و برابری جنسیتی مطرح میشه. اما از طرف دیگه، طرفداران این قانون استدلال می کنن که این بر اساس متون فقهی و شرعیه و هدفش همون حفظ توازن و عدالت در مجازاته. به هر حال، این یک بحث پیچیده فقهی و حقوقیه که از گذشته تا الان مطرح بوده و هست.

سوالات متداول (FAQ)

اگه اولیای دم تفاضل دیه را نپردازند، چه اتفاقی می افتد؟

اگه اولیای دم مقتول، تفاضل دیه رو پرداخت نکنن و شرایط پرداخت از بیت المال هم وجود نداشته باشه، حکم قصاص اجرا نمیشه. در این صورت، ممکنه قاتل به حبس محکوم بشه و اولیای دم فقط حق مطالبه دیه رو داشته باشن. یعنی به جای قصاص، دیه بهشون پرداخت میشه.

آیا همیشه برای قصاص باید پول داد؟

نه، به هیچ وجه! پرداخت پول برای قصاص، یک قاعده کلی نیست، بلکه یک استثناست که فقط در سه مورد مشخص (قتل زن توسط مرد، تعدد قاتلین و اختلاف بین اولیای دم) و تحت شرایط خاص، مطرح میشه. در اکثر موارد قتل عمد، نیازی به پرداخت هیچ وجهی توسط اولیای دم برای اجرای قصاص نیست.

فاضل دیه به چه کسی تعلق می گیرد؟

فاضل دیه به قاتل یا اولیای دم قاتل تعلق می گیره. این مبلغ در واقع برای جبران تفاوت دیه ای است که بین قاتل و مقتول (مثلاً در مورد قتل زن توسط مرد) یا بین قاتل و بقیه شریکان جرمش (در مورد تعدد قاتلین) وجود داره. اگه قاتل فاضل دیه رو دریافت کرده باشه و به هر دلیلی قصاص اجرا نشه، موظفه که اون مبلغ رو برگردونه.

دیه قتل را چه کسانی پرداخت می کنند؟

در قتل های عمدی که اولیای دم رضایت به دیه می دهند، پرداخت دیه به عهده قاتل است. اما در قتل های غیرعمد، ممکنه دیه توسط شخص قاتل، عاقله (بستگان ذکور نسبی قاتل) یا حتی بیت المال پرداخت بشه، بستگی به شرایط و نوع قتل داره.

واقعاً "پول طناب دار" همون تفاضل دیه است؟

بله، دقیقاً! "پول طناب دار" یا "هزینه اعدام قاتل" اصطلاحات عامیانه ای هستن که مردم برای اشاره به "تفاضل دیه" به کار می برن. از نظر حقوقی، چنین اصطلاحاتی وجود ندارن و منظور همون مبلغی هست که در شرایط خاصی برای توازن در اجرای قصاص باید پرداخت بشه.

میزان دیه اعدام قاتل چقدر است؟

این سوال کمی مبهمه. منظور از "دیه اعدام قاتل" احتمالاً همون "تفاضل دیه" هست. میزان تفاضل دیه بستگی به نوع مورد داره (مثلاً نصف دیه کامل مرد برای قتل زن توسط مرد) و با توجه به نرخ دیه کامل انسان در همون سال محاسبه میشه. مثلاً در سال 1403، نرخ دیه کامل در ماه غیرحرام، 1 میلیارد و 200 میلیون تومان هست و در ماه حرام 1 میلیارد و 600 میلیون تومان.

اگر قاتل فقیر باشد و نتواند دیه پرداخت کند، تکلیف چیست؟

اگر قاتل توانایی مالی برای پرداخت دیه را نداشته باشد، دادگاه می تواند او را به پرداخت اقساطی دیه محکوم کند. همچنین در برخی موارد (مانند قتل های غیرعمد که عاقله مسئول پرداخت دیه است) اگر عاقله هم توانایی پرداخت نداشته باشد، دیه از بیت المال پرداخت می شود. در مورد قتل عمد و رضایت به دیه، اگر قاتل فقیر باشد، این موضوع می تواند به طولانی شدن فرایند پرونده منجر شود یا اولیای دم مجبور به مهلت دادن به او شوند.

نتیجه گیری

خب، تا اینجا با هم دیدیم که قضیه "آیا برای قصاص باید پول داد"، اونقدرها هم که به نظر می رسید ساده نیست و پیچیدگی های خاص خودش رو داره. فهمیدیم که پرداخت تفاضل دیه برای اجرای قصاص، یک قاعده کلی نیست، بلکه یک استثناست که تو موارد خیلی خاصی مثل قتل زن توسط مرد، تعدد قاتلین یا اختلاف بین اولیای دم، سر و کله ش پیدا میشه. هدف اصلی از این قانون هم، حفظ همون توازن و عدالته که تو فقه اسلامی و قوانین ما خیلی روش تاکید شده.

به خاطر همین حساسیت ها و پیچیدگی ها، اگه خدای نکرده با همچین پرونده ای درگیر شدید، یا فقط سوالاتی تو این زمینه دارید، بهترین کار اینه که حتماً با یک وکیل حقوقی متخصص و باتجربه مشورت کنید. یک وکیل کاربلد میتونه همه ابعاد پرونده رو براتون روشن کنه و بهترین راه رو نشونتون بده تا بتونید از حق و حقوق خودتون به بهترین شکل ممکن دفاع کنید.